Contactblad Historische Kring Bussum 13/2 (september 1997) pag. 50-52
Smelt Woodland - jager vanuit Bussum
Jan Hekkenberg
Klik hier voor de pdf-versie van dit artikel.
Zijn bijnaam in jagerskringen was 'Moustache' (snor). Onder deze naam schreef hij vele artikelen in het weekblad van de Koninklijke Nederlandse Jagersvereniging. Gedurende veertig jaren (1905-1945) was Leonardus Bernardus Joannes Smelt Woodland hoofdredacteur van 'De Nederlandse Jager'.
Bussumer
Al deze tijd woonde Leo Smelt Woodland (geb. 1868, Amsterdam) in Bussum, grotendeels aan de Koningslaan (no. 51, hoek Willemslaan). Na zijn huwelijk in 1896 was hij hier vanuit Amsterdam gekomen. Zijn beroep wordt eerst aangegeven als 'commissionair', maar spoedig daarna staat hij alleen vermeld als 'redacteur'. Zijn gehele leven is vervuld geweest van de jacht en het schrijven over alles wat met de jacht te maken had.
Smelt Woodland's villa in de Koningslaan bestaat nog steeds. De architectuur doet enigszins merkwaardig aan. Het was Smelt Woodland's voornemen om de hoge woning verder uit te bouwen, maar doordat zijn huwelijk kinderloos bleef, is daar niets van gekomen. In 1937 (het echtpaar was het jaar daarvoor verhuisd naar de Koningin Emmalaan) kwam er een voorstel om de villa af te breken. Een vergunning hiertoe werd evenwel door de gemeente Bussum geweigerd.
Over Smelt Woodland's leven en contacten in Bussum is niet veel bekend, maar misschien zijn er lezers, die hier nog eens hulp kunnen bieden. Zijn nicht Mia Smelt (jarenlang de presentatrice van het KRO radioprogramma 'Moeder's wil is wet') herinnert zich haar familielid goed. Oom Leo ging met haar vader jagen. Over hun hoenderjacht in Gelderland publiceerde Moustache een verhaal. Ook Mia Smelt's vader (jagersnaam: 'Go-on') schreef stukjes over de jacht.
Kapper Post uit de Kapelstraat vertelt, dat Fredenk van Eeden bij de Smelt Woodlands aan huis kwam. Zijn moeder was bij de familie in betrekking. Helaas is over een contact tussen deze twee schrijvende Bussumers niets te vinden, ook niet in het Frederik van Eeden archief in Amsterdam.
Voor Smelt Woodland was Bussum zijn woonplaats, waarheen hij steeds van zijn jachtactiviteiten terugkeerde. Vaak beladen met jachtbuit, naar men moet aannemen. In zijn villa in de Koningslaan is gedurende veertig jaren met veel deskundigheid en enthousiasme over de jacht geschreven. Op jachtgebied was Smelt Woodland als 'Moustache' een nationaal bekende en gezaghebbende figuur.
Publicaties
Voor informatie over deze jager uit Bussum moeten we het dus hebben van wat hij ons aan geschriften heeft achtergelaten. Op het hoofdkantoor van de jagersvereniging in Amersfoort bevinden zich de ingebonden jaargangen van de Nederlandse Jager, die de veertigjarige periode van Smelt Woodland's hoofddacteurschap beslaan. Zijn boek, 'Jachtsprokkels', een verzameling jachtschetsen, werd in 1913 door de firma Kluwer uitgegeven. Uit deze en andere publicaties komt de jager uit Bussum goed in beeld.
Trots en het jagersgeweten
Trots is hij bijvoorbeeld op de 1641 hazen, die tijdens een vijfdaagse drijfjacht werden 'omgelegd'. Mededogen toont Moustache met een hoen, "dat nog onvolwassen kroost te begeleiden en te beschermen had" en dat wordt neergeschoten. "Den voelenden jager hindert zulk een onherstelbaar schot", zo schrijft hij. De ware jager kan volgens hem ook "geen vrede hebben bij de gedachte, dat door zijn toedoen menig stuk wild een jammerlijken, langzamen dood sterft."
Natuurliefhebber
Jagen en liefde voor de natuur gingen bij Smelt Woodland samen. Het mooie van bos, veld en moeras was hem dierbaar. Hij bezag de lichteffecten van de zon, ''het schouwspel van de natuur, teer en doorzichtig." Er is voor hem "de wonderschone Meimaand met de weelde en pracht van het nieuw geweven lentekleed." De geelwik is een "sierlijk vogeltje, dat één en al goudschittering is." Smelt Woodland schrijft over een "sneeuwwitte kraagdrager, getooid met een hermelijnen koningsmantel." Elders merkt hij op, dat "zelfs de grote Parijse modescheppers door het zien van kleurcombinatiën bij vogels op nieuwe denkbeelden kunnen worden gebracht. "
Met een dame op jacht
Ook voor het vrouwelijk schoon in de jachtwereld had Smelt Woodland oog. Bij een gelegenheid jaagt hij met "een aanminnige volgelinge van Diana ... gestoken in een jachtkleed harer waardig, waaraan een Parijzer couturière haar vernuft en kunde getoond had. Fazantenveren wuifden op den sierlijken Afrikaanschen hoed door deze rijzige gestalte met sier gedragen. Dapper stapte zij mede en vaardig met het geweer deed zij menig haas over den bol buitelen en haalde de hoenders kranig naar beneden. "
Miljoenen en een halve cent
Hoe Smelt Woodland's belangstelling voor de jacht is ontstaan is niet bekend geworden. In zijn familieverleden is er sprake van een landgoed ('Hengstmeer', ook 'Goeree' genaamd) in het Wouwse Plantagegebied bij Bergen op Zoom. Misschien heeft Leo daar als jongen bij zijn grootvader met de jacht kennisgemaakt. In 1878 overleed grootvader Gerrit Smelt. Hij benoemde de pastoor (P.J. Muskens) tot zijn executeur-testamentair. De baten van de erfenis bedroegen volgens de Memorie van Aangiffe f 326.815,64½ (de halve cent wordt duidelijk vermeld). In een tegenwoordige geldwaarde gerekend zou dit bedrag thans op meerdere miljoenen guldens neerkomen.
Er waren zes kinderen uit twee huwelijken en de latere Bussumse Smelt Woodland wordt in het testament genoemd als rechthebbend kleinkind. Zijn vader was eerder overleden. Van deze erfenis schijnt veel geld te zijn opgemaakt. Hoe Smelt Woodland aan het geld kwam, dat hem in staat stelde zijn levensstijl als jager te onderhouden is niet duidelijk. Hij schijnt ook een rijke vrouw (Cornelie Sylvie Octavie Elise Marie Schillemans) getrouwd te hebben met wie hij een gelukkig huwelijk had.
Levensstijl
"Leefde als een Bourgondiër, was geen harde werker", merkte een neef van hem op. "Joviaal, hartelijk en spontaan", schrijft De Nederlandse Jager bij Smelt Woodland's overlijden in 1954. Ook zijn ijver, toewijding en deskundigheid als hoofdredacteur worden dan in het blad gememoreerd. "Een bescheiden echtpaar", is de herinnering van een voormalig Spiegelbewoner, aangehaald door mevrouw Netty Langemeijer.
Waardering voor Smelt Woodland wordt reeds eerder uitgedrukt in een fraai liber amicorum, hem aangeboden toen hij in 1930 25 jaar hoofdredacteur was van De Nederlandse Jager. Zijn weekblad wordt een "boek der wijsheid voor de beginneling" genoemd en een "blad van verpozing voor de enthousiaste jager." Een groot aantal perkamenten bladzijden met visitekaartjes tonen de namen van gelukwensers. Onder hen talnjke adellijke prominenten zoals Van Tuyll van Serooskerken, Quarles van Ufford, Bosch van Drakestein en Harinxma thoe Sloten. Bij de niet-adellijke prominenten zien we Bredius en Van Leeuwen Boomkamp vermeld.
Dubbele naam
Leo Smelt had zelf eerder (in 1895) van Koningin-Regentes Emma de koninklijke toestemming gekregen om het 'Woodland' aan naam toe te voegen. Hij was toen 27 jaar en bewoog zich kennelijk in jagerskringen, waar dubbele namen gangbaar waren. De jacht - sport der koningen - heeft natuurlijk altijd een aristocratisch tintje gehad. Andere leden van de Smelt familie hebben deze Woodland toevoeging niet altijd serieus genomen. Het grapje "Smelt Poepland" deed af en toe de ronde.
Zijn einde
Leo Smelt Woodland overleed in Bussum op 24 maart 1954. Hij was toen al enige jaren weduwnaar en was verhuisd naar een pension in de Willemslaan. Op de oude Katholieke Begraafplaats is zijn grafsteen verdwenen. Over een jachtvriend van Smelt Woodland werd bij diens overlijden gezegd, dat hij "naar zijn eeuwige jachtvelden was vertrokken". Laten we hopen, dat Leo Smelt Woodland (Moustache), de jager vanuit Bussum, ook naar deze eeuwige jachtvelden is heengegaan en dat hij daar vele van zijn jachtvrienden blijft ontmoeten.
Met dank aan:
De heer A.A.W. Post, die als eerste de aandacht op Leo Smelt Woodland vestigde.
De heer Huygen van de Koninklijke Nederlandse Jagersvereniging.
De heer Fuks, conservator van het Museum voor Natuur- en Wildbeheer in Doorwerth voor het lenen van diverse boeken.
De heer en mevrouw Langemeijer.