Contactblad Historische Kring Bussum. jaargang 12 nummer 1 (mei 1996). pag. 28-32

De uitgeverij 'Gooibergpers'

Johan H.M. Klijnman

Klik hier voor de pdf-versie van dit artikel
Onderstaande illustraties zijn aanklikbaar voor een vergroting.

Eind maart verscheen Een Pluk uit de Taaltuin, bloemlezing door het Gooise schnjverscircuit. De bundel verhalen en gedichten werd in de bovenzaal van de Wilhelminakerk te Bussum gepresenteerd [Gooi- en Eemlander 28-3-1 9961. Hier komt het Schnjversgrlde De Taaltuin de vierde donderdag van elke maand samen. Enkele leden zijn Bussumers. De bloemlezing bleek het vijf en twintigste boek van de Gooibergpers te Bussum te zijn. In het Contactblad is verschillende keren aandacht besteed aan uitgaven van deze Bussumse uitgeverij. In het vorige nummer nog aan de oorlogstekeningen van Ede de Vries. Achter de Gooibergpers gaat Marcus van der Heide schuil, geen onbekend lid van onze Historische Kring. In 1984 schreef hij een boek over Bussumse letterkundigen, Bussum door schrijversogen (dat nog steeds te verkrijgen is). Hij droeg het op aan de net opgerichte Historische Kring Bussum. Verder was hij ook degene, die ons Contactblad startte: de eerste 8 nummers werden door hem verzorgd. Daarna droeg hij dit werk (geen sinecure, naar ik sinds enige jaren uit ervaring weet) over aan anderen. Zo kon hij zich aan andere bezigheden gaan wijden, waaronder het uitgeven van boeken. Ik interviewde hem naar aanleiding van de mijlpaal van het 25ste boek.

Hoe komt men ertoe 'uitgever' te worden?

In 1987 had ik al de uitgave van enkele boekjes, zie de fondslijst, verzorgd. Het eerste grote werk kwam er aan, de vertaling uit het Italiaans van Biegels Schilderachtig Gooiland. Ik wilde het officieel onderbrengen en benaderde daarvoor uitgeverij Michon, die een jaar eerder samen met de Gooi- en Eemlander de aardige bundel Gooise verhalen had laten verschijnen. Michon zag Biegel niet zitten: een uitgever denkt al gauw aan oplagen van 2000 tot 3000 boeken en wat telefoontjes naar diverse boekwinkels hadden te weinig respons opgeleverd. Toen heb ik zelf bij het Centraal Boekhuis in Culemborg een ISBN aangevraagd om het boek geregistreerd te hebben. Met andere woorden ik was van de ene dag op de andere 'uitgever' geworden. De eerdere drie uitgaven heb ik toen ook van een ISBN voorzien.

Wat is een ISBN?

Een Internationaal Standaard Boeknummer bestaat uit vier onderdelen. Neem het laatste boek: 90.72184.25.4. De betekenis is als volgt: 90 staat voor Nederland, 72184 is mijn uitgeversnummer, het .... de uitgekomen boeken aan (25ste boek; ik heb ruimte voor 99 boeken) en het laatste getal is het zgn. controlegetal (de eerste drie getallen worden volgens een bepaalde formule opgeteld, dit getal moet deelbaar zijn door 11: vandaar dat er een aanvullend getal, het controlegetal, moet komen; als dit 10 is, wordt de Romeinse X gebruikt).

Al in 1984 kreeg ik met een ISBN te maken, toen het Nederlands Bibliotheek en Lectuur Centrum Bussum door schrijversogen had besproken. Hierna volgt namelijk de bestelling van diverse bibliotheken in den lande. Daarvoor was een ISBN nodig, het Centraal Boekhuis zelf leverde een nummer.

Zit er eigenlijk brood in het uitgeven van boeken?

Bij mij is gelukkg slechts sprake van een hobby. Nu ik 'uitgever' ben, wil ik natuurlijk ook graag dat er boekjes van de Gooibergpers verschijnen. Daarbij is de praktijk als volgt. Ik verzorg de totstandkoming van het boekje, dat wil zeggen maak de lay-out, ontwerp (of laat ontwerpen) een omslag en zorg dat er uiteindelijk een boek op tafel ligt. Maar het is de opdrachtgever, die papier, druk- en bindkosten betaalt. Kortom: ik steek geen geld in andermans produkten, maar verdien ook niets met deze boeken. Uiteraard brengt mijn inbreng wel kosten met zich mee, maar een hobby kost nu eenmaal geld.

Op de lijst vallen allereerst titels 10 jaar... op.

Bij mij kan iedereen aankloppen, waarbij ik het recht heb om manuscripten te weigeren. Het toeval is, dat een aantal verenigingen voor een jubileumboek aanklopten, vanaf 1990 een aantal keren jaarlijks achtereen. Het begon met 10 Jaar Gooise Dichterskring 'De Bron' en in 1993 tenslotte 10 Jaar Hilversumse Orkestvereniging Musica instrumentalis. In 1992 stelde ik zelf als Ab Visser-fan 10 Jaar Ab Visser Revival samen. Het bijzondere was dat Visser pas na zijn dood een eigen 'Sociëteit' kreeg, die ook Ab Visser-Cahiers uitgeeft. Tot op heden zijn er negen verschenen. Ab Visser, voornamelijk als detective-specialist bekend, is mijn literaire favoriet. In 1978 startte ik mijn 'letterkundige' aktiviteiten met het samenstellen van een Bibliografie van 't werk van Albert (Ab) Visser, die ik de auteur op zijn 65ste verjaardag overhandigde.

Waarorn ben je zo geïnteresseerd in Ab Visser, die helemaal niet zo bekend is?

Visser is in 1913 in Groningen geboren. Toen ik in Groningen studeerde, fietste ik dagelijks door de buurt waar hij gewoond heeft. De autobiografische cyclus van vijf romans die hij schreef opent dan ook met De Buurt. Hierin beschrijft hij zijn kinderjaren. Daarnaast is Visser ook een sterk vertegenwoordiger van de 'fantastiek' (een genre vooral door Belcampo en Bordewijk bekend) en van verschillende occulte romans, die mij ook zeer aanspraken. Hierbij komt nog, dat Visser in de Leeuwarder Courant als criticus Anne Wadman, mijn vroegere leraar Nederlands aan het gymnasium te Sneek, opvolgde. Ik verzamelde deze kritieken en pas na zijn dood (9 mei 1982) verscheen een bloemlezing ervan in druk onder de titel Tegendraads. In '10 Jaar Ab Visser Revival' schrijf ik onder andere over hem als criticus.

Een categorie, die ook opvalt, is de dichtbundel.

Ook hier geldt, evenals bij de jubileumboekjes, dat de oplage klein is (100-150 ex.) en bestemd voor de intieme kring, voor eigen gebruik dus. Toch komt het voor, dat een dichter(es) die wel eens voor publiek optreedt wat meer boekjes nodig heeft. Dit was het geval bij het eerste bundeltje van de Naardense Henny Redeker-Tober, Een vlucht woorden. Het kreeg drie oplaagjes.
Daarentegen is de oplage van het dichtbundeltje van mijn vrouw, verfraaid met een paar kleurenkopieën van tekeningen, slechts 50 exemplaren.

Wat vind je zelf de meest bijzondere uitgave?

Toen ik Bussum door schrijversogen samenstelde liep ik tegen een dagboek aan dat in Bussum speelt. De Amsterdamse onderwijzer/Bussumse forens A.F. Pieck begon het in 1917. Het geeft het lokale beeld van de laatste jaren van W.O. I met de vele Vlaamse vluchtelmgen hier in het Gooi. Zo werd de Vlaamse dichter (en aktivist) René de Clercq de goede huisvriend van de familie Pieck in Bussum. Dat dit Dagboek 1917-1920 van Pieck thans officieel in de boekwinkel ligt, is toch wel bijzonder te noemen.
Uiteraard sta ik achter alle uitgaven, ook spreekt me wel aan dat er van verschillende onderwerpen sprake is. Heel interessant vind ik de oorlogstekeningen, die Emile de Vries vijfhg jaar na W.O. II uit de la haalde. Vooral dierbaar is mij, om nog één boek te noemen, Kronkelwegen.

Anna Maria Makker

Het is het aangrijpende relaas dat Anna Maria Makker over het dementeringsproces van haar schoonvader schreef. Ik heb het manuscript zelf op floppy gezet en daardoor een bijzondere band met het boek en haar zelf gekregen. Dit is nu inderdaad een boek, dat eigenlijk bij de grote uitgever thuis hoort en een beginoplage van 2000-3000 waard is. Maar krijg het daar maar...
Anna Maria reageerde op een stukje in de Telegraaf van 29 juli 1995, dat over de kleine uitgever ging. Ik ben inderdaad één van de marginale uitgevers, bij wie men terecht kan als de grote jongens het laten afweten. Het afgelopen half jaar is de aktiviteit dan ook groot geweest. En dan te bedenken dat mij tien jaar geleden een produktie van 1 of 2 boeken per jaar voor de geest stond.

Waar komt de naam 'Gooibergpers' eigenlijk vandaan?

Ons huis behoorde vroeger tot de Gooiberg. Ons gedeelte van de straat werd in verband met de bouw in 1980/1981 van de nieuwe woningen aan de Gooiberg gewijzigd in Meijerkamplaan. Helaas een jammerlijke oplossing, omdat mijn huis een fraaie gevelsteen 'Nieuw Gooiberg' rijk is. Mijn buurvrouw op de Gooiberg had een drukpers in de garage staan, waarop ze prachtig "drukwerk in de  marge" vervaardigde. Zij gaf uit onder de naam 'Rosmarijnpers', genoemd naar de Rosmarijnsteeg in  Amsterdam waar ze eerder gewoond had. Het was voor mij een gemakkelijke keuze èn een eerbetoon aan de Gooiberg (geve1steen) om Gooiberg pers te worden. Je zult de Gooiberg pers trouwens niet in het telefoonboek aantreffen. Ik probeer niet aan de weg te timmeren, maar stel het op prijs dat je het nodig vond om de Gooibergpers voor het voetlicht te brengen.

Bedankt voor het interview.

Fondscatalogus Gooibergpers [90.72184.--.-l

90-72184-01-7 J.H.Biege1 Schilderachtig Gooiland, november 1987 vertaald uit het Italiaans door T.W. Nieboer.
90-72184-02-5 Jacoba J.M. Bouwers Dag aan dag draagt hij ons, Bijbels dagboekje, mei 1987, f 12,50
90-72184-03-3 Bea [J. J.] Braam [-Pater] Een handvol bloemen, gedichten [2e dr.] september 1986, f 6,- [Eerste druk 1984 door Drukkerij Mey Bussum].
90-72184-04-1 Ab Visser Thomas Chatterton (Poete maudit), ill. Ad Pieters, novelle/autograaf december 1985, f 13,50 [thans f 10,-] [Oorspr. verschenen in Galg en rad (Kroonder Bussum 1946), herdruk Stols-Barth 's-Gravenhage 1962].
90-72184-05-X Anna Alofs Het kleine geluk, gedichten, juli 1988 [in dec. 2e oplage]
90-72184-06-8 Martha van Wichen-Schol Poëtische tocht door Nederhorst den Berg, april 1989, f 10,-
90-72184-07-6 M.H. Namias de Crasto Poëzie [Zoals het komt van Christine Hilsum-Beuckens] in grafiek en kalligrafie t.g.v. de gelijknamige expositie in 't Spant te Bussum, oktober 1989, f 15,-
90-72184-08-4 10 Jaar Gooise Dichterskring 'De Bron', mei 1990, f 10,-
90-72184-09-2 10 Jaar Dispuut 'Postkantoor', Dispuut der Jongerenvereniging SSRA, mei 1991
90-72184-10-6 Rotjes en ettertjes, een kerstvertelling door Arjen Boxsen et al., december 1991
90-72184-11-4 Henny Redeker-Tober Een vlucht woorden, gedichten, mei 1992
90-72184-12-2 10 Jaar Ab Visser Revival, 100 ex. voor de Ab Visser Sociëteit juni 1992
90-72184-13-0 Een leeg vel... een leeg brein? Bloemlezing gedichten klas 4a/c Utrechts Stedelijk Gymnasium, juni 1992
90-72184-14-9 Anna C. Alofs Herfstbloei, gedichten, voorjaar 1993
90-72184-15-7 Jacques van Dijk Kom binnen in mijn kamertje, met pentekeningen van de dichter, zomer 1993
90-72184-16-5 10 Jaar Musica Instrumentalis, zomer 1993
90-72184-17-3 A.F. Pieck Dagboek 1917-1920/Betty Pieck Herinneringen aan René de Clercq, november 1993, f 25,-
90-72184-18-1 De geketende monnik en andere stichtelijke Stichtse verhalen t.g.v. 104e lustrum Utrechts Stedelijk Gymnasium 1994
90-72184-19-X Emile de Vries 'Sic gehen dort vom Fenster wegt, Schetsen uit West-Nederland van een twintigjarige 'onderduiker', de laatste jaren van de oorlog 1940-45, april 1995, f 22.50
90-72184-20-3 Henny Redeker-Tober Een vleugje avondwind, gedichten, mei 1995
90-72184-21-1 Wilma van der Berg Woorden en beelden, gedichten en [kleurltekeningen, juli 1995 [niet in de handel].
90-72184-22-X Anna Maria Makker Kronkelwegen, Verslag van een dementeringsproces, december 1995, f 24.50
90-72184-23-8 Elli Pliester Dichter tegen me aan, gedichten december 1995, f 27.50
90-72184-24-6 Anton Claassen Psychon, Een vleugje latiniteit met vertalingen in het Nederlands, maart 1996, f 12.50
90-72184-25-4 Lies van Doorne [et al.] Een Pluk uit de Taaltuin, Bloemlezing uit het Gooise schrijverscircuit, proza/poëzie, maart 1996, f 12.50