Bussums Historisch Tijdschrift jaargang 31 nummer 2 (augustus 2015) pag. 24-25

De Koepelkerk: sprekend metselwerk

Nol Verhagen

Klik hier voor de pdf-versie van dit artikel.
De illustraties zijn aanklikbaar voor een vergroting.

De Koepelkerk is ontworpen door Jos en Pierre Cuypers, zoon en kleinzoon van de beroemde Pierre Cuypers, architect van het Rijksmuseum en het Centraal Station in Amsterdam (en van de Sint Vituskerk in Bussum!). In 1919 wordt begonnen met de bouw, in 1921 is de kerk klaar. De officiële naam, Onze Lieve Vrouw van Altijddurenden Bijstand, raakt nooit ingeburgerd: het wordt in de volksmond al gauw de Maria-kerk of, veelzeggender, de Koepelkerk. Allesoverheersend in het ontwerp is immers de gigantische koepel met een doorsnee van 24 meter en een hoogte van 26 meter. Vader en zoon Cuypers over hun creatie:
‘De tamelijk grote ruimte moest op krachtige en rustige wijze worden omsloten, door massief, sprekend metselwerk. Wij willen in de kerk beveiligd zijn tegen de wilde indrukken der wereld. Opstijgend moeten de vormen zich verlichten, groeien en zwevend boven ons hoofd zich verenigen, als beeld van het uitspansel, dat wij met hemel aanduiden’.

De in 2000 ingrijpend gerestaureerde kerk herbergt een aantal bijzondere kunstschatten, zoals het mozaïek boven de hoofdingang, de fresco’s van de Benedictijner monnik François Mes (1892-1983) boven het altaar, de beelden boven de pilaren (van de hand van de architect) en de prachtige gebrandschilderde ramen van Lambert Lourijsen (1885-1950) boven de hoofdingang.

In de loop der jaren zijn verschillende kunstwerken uit gesloten kerken uit de omgeving hier ‘aangespoeld’: onder andere de kruisweg van de hand van Mari Andriessen, afkomstig uit de Heilig Hartkerk, die vroeger aan de Kamerlingh Onnesweg stond en het schitterende Steinmeyerorgel, afkomstig uit de Sint Clemenskerk in Hilversum.

Behalve de opvallend modern aandoende ramen van Lourijsen zijn er links en rechts van de ingang nog andere gebrandschilderde ramen te zien. De ramen rechts zijn van de architect Jos Cuypers. De ramen links zijn van mevrouw C. Alberdingk; ze hebben wel dezelfde ‘toon’ als de ramen van Cuypers, maar zijn moderner van vormgeving.

Kijk even mee naar de ramen van Lourijsen: in het midden, rond de ster van Pax Christi zijn, van beneden af nauwelijks waarneembaar, de vier evangelisten afgebeeld: Leeuw (Marcus), Stier (Lucas), Adelaar (Johannes) en Mens (Mattheus)