Bussum in boeken
Klaas Oosterom
Klik hier voor de pdf van dit artikell
De illustraties zijn aanklikbaar voor een vergroting
In deze rubriek bespreekt Klaas Oosterom boeken die passen bij het thema van in dit nummer. De boeken zijn veelal via internet te koop en in te zien in het documentatiecentrum van de HKB.
Het thema van Open Monumentendag 2017 is Boeren, burgers en buitenlui. In dit nummer wordt dat onder meer vorm gegeven door artikelen over de erfgooiers. Over de erfgooiers is veel gepubliceerd. Hieronder enkele publicaties die voor een breed publiek aantrekkelijk zijn.
‘Erfgooier’ is de benaming van een van oorsprong uit het Gooi afkomstige mannelijke bewoner, die samen met anderen het gebruiks- en beheersrecht had over de onbebouwde gronden (bos, hei en grasland) in het Gooi (Wikipedia).
Erfgooiers ‘ten eeuwigen dage’
Anton Kos en Karin Abrahamse zijn de auteurs van dit recente en imposante standaardwerk. Het boek behandelt de geschiedenis van de erfgooiers en die van het Gooise landschap. Erfgooiers hadden gebruiksrechten op de woeste gronden in het Gooi. Tot in de 20ste eeuw bleef deze organisatie in stand, maar verloor een groot deel van haar bestaansrecht toen de heidegronden in 1933 werden verkocht aan het Goois Natuurreservaat (GNR). Ter gelegenheid van het 75-jarig bestaan van GNR is dit boek uitgebracht, waarin de geschiedenis wordt verteld van de Gooise marke in de middeleeuwen, de afspraak aan het begin van de 15de eeuw over het gebruik van de zogenoemde gemene gronden, die ‘ongedeeld ten eeuwigen dage’ beschikbaar zouden blijven voor de erfgooiers, de Erfgooierswet van 1912 en ten slotte het einde met de verkoop van de meenten vanaf 1972. In kaderteksten staat aanvullende informatie over de erfgooiers, terwijl ook de vele afbeeldingen een belangrijke toevoeging betekenen. Bijzonder zijn de geschilderde en getekende portretten van erfgooiers (zie afbeelding). De erfgooiers-namenlijst van 1708 sluit het boek af.
Het kloeke en mooi gebonden boek met 208 pagina’s is uitgegeven door Waanders in 2007. ISBN 978 90 400 8406 5.
Stad en Lande van Gooiland
Het boekje heeft als ondertitel Geschiedenis en problemen van de Erfgooiers 968-1968. Dr. A.C.J. de Vrankrijker schreef dit boekje in 1968. Toen was het einde van de erfgooiersperiode al in zicht. In 1971 gingen de leden akkoord met de ontbinding van de vereniging. In 1981 was de volledige liquidatie van de vereniging voltooid. Toen dit boekje uitkwam stond de huizenbouw op de Hilversumse Meent nog ter discussie. Ledenlijsten van namen van erfgooiers uit 1965 sluiten het boek af.
Het boekje, uitgegeven door Van Dishoeck, telt 152 pagina’s en bevat een katern met 50 z/w foto’s op speciaal papier en 25 tekeningen en kaartjes verspreid door de tekst.
Duizend jaar het Gooi en de erfgooiers
Deel 5 van de Gooise ‘Ach Lieve Tijd’-serie, een losbladige uitgave in een verzamelband.
Royaal geïllustreerd met paginagrote afbeeldingen.
Tekst is geschreven door P.P.H. van Leeuwen onder een redactie van kenners van het Gooi, onder wie C.M. (Karin) Abrahamse. De serie is door Waanders uitgegeven in 1993. ISBN 90 400 0176 6.