Bussum aan het begin van deze eeuw
G.J. van der Linden
Klik hier voor de pdf van dit artikel
Onderstaande illustraties zijn aanklikbaar voor een vergroting.
De redaktie ontving een brief van een oud-inwoner van Bussum: de heer G.J. van der Linden, Bejaardencentrum De Egelantier, Egelantierstraat 194, 1214 EH Hilversum. Vanaf 1938 woont hij in Hilversum, waar hij zowat veertig jaar op de markt heeft gestaan met bloemen en planten. In zijn brief "wandelt" de heer Van der Linden door Bussum zoals het er vroeger uitzag. Zijn verhaal is aangevuld met gegevens van onze leden J.C.M. Klijnman en A.M. Winthorst.
Geboren in "Turkije".
Ruim tachtig jaar geleden, op 20 september 1911, werd ik geboren in een huis aan het begin van de Laarderweg (op nummer 9); vijftig meter vanaf bakker Rigter. Het buurtje met huizen aan de oneven zijde van de Laarderweg en aan de rechterkant van de Cereslaan noemde men in Bussum "Turkije". Naast Turkije lag de aardappel-, groente- en fruithandel van Gorel en Kuilenburg. In dit gebouw kwam later de groenteveiling, daarna een supermarkt van Simon de Wit; momenteel is dit de supermarkt van Albert Heijn aan de Laarderweg.
 |
|
De Laarderweg bij de Prinsenstraat ter hoogte van de huidige nummers
|
Wist u, dat hier in even honderd meter zo'n vijf boerderijen waren? Het Oosterpad was slechts aan één zijde bebouwd; de oneven, linker zijde, waar later de woningen van woningbouwvereniging De Eendracht zijn gebouwd, werd als weiland gebruikt door boer Izaak Mouissie, die aan het Oosterpad woonde.
Vlak bij ons huis lag, rechts naast Gorel en Kuilenburg, de boerderij van Andriessen. Tegenover ons was de boerderij van Alders op de hoek van de Laarderweg en de Prinsenstraat. Rechts daarvan zat Krijnen. Aan de Prinsenstraat, achter het broederhuis, stond een boerderij (van Wortel?). Jan van de Brink, die door iedereen Jan Pot werd genoemd en die helemaal krom liep, was hier in huis, Deze boerderij is gesloopt om plaats te maken voor een woning aan de Prinsenstraat en aansluitend de winkels aan de Sint Vitusstraat. Tegenwoordig zit hier de ijzerhandel van Baltus v/h Blom. In de bocht van de Cereslaan was de boerderij van Ernst. Later zat op deze plek de firma Slegtenhorst en daarna zijn hier enkele woningen gebouwd
 |
|
De Laarderweg in de richting Singel in 1930. Links, achter de fietser,
|
Tegenover mijn school aan de Sint Vitusstraat 2a zat G. Hom, de wagenmaker. Rechts het Sint Vitusgebouw, op nummer 7 slager Brouwer, op nummer 3 boer Fokker, Sint Vitusstraat 1 groenteman Van Eijden en, op de hoek met de Brink, een kruidenier. Dan stond je op de Brink. Daar was een reclamebord van de gemeente, de mooie Wilhelminafontein en 's zomers stonden daar de muziektent en Krouwer met ijs.
Recht tegenover de Sint Vitusstraat was op Brinklaan 100 de drogisterij van Slaap. Nolte bezorgde op de transportfiets de boodschappen voor Slaap.
We kwamen veel op de Brink. In de tuin van De Rozenboom was altijd muziek; dan zong Bob Scholten door zo'n megafoon. Zijn laatste lied ken ik nog woord voor woord. Naast De Rozenboom was de stalhouderij van Buwalda, daarnaast lag Mariënburg. Tegenover De Rozenboom stond op de hoek met de Kerkstraat de villa van de familie Vroom (van Vroom & Dreesmann). Dreesmann woonde op de hoek van de Brinklaan met de Gooibergstraat. Zijn villa is later gebruikt als politiebureau. Daartegenover, Brinklaan 133, woonde A.L.J. Volker van de baggermaatschappij uit Sliedrecht. Tegenover stalhouderij Buwalda stond aan de Brinklaan naast de villa van Vroom het eerste raadhuis van Bussum.
 |
|
De boerderij Prinsenstraat 20 van J. Alders in 1938. De boerderij is in
|
Terug naar Turkije. Vandaar wandelen we naar de Kapelstraat langs de winkel in electrische artikelen van J. Ferree, Kapelstraat 57, en de schoenwinkel van J. Kort op nummer 55. Dan twee huizen, waarvan er één (Kapelstraat 51) werd bewoond door Kaarsgaren, onze huisbaas. Vervolgens het huis van De Vrankrijker, de schilder, naast een slager. Daar tegenover Kluck, de smid, en kapper Post. We komen bij de Kerkstraat met aan de ene kant de tabakswinkel van G. van Huisstede, Kerkstraat 26, en aan de andere kant snoepwinkel "De Twee Koperen Centen" die geopend was op 31 augustus 1912.
In Irene heb ik veel lichtbeelden gezien. Op de hoek van de Kapelstraat en de Schoolstraat was de snoepwinkel van de heer W.F. Aleva: Kapelstraat 31. Langs de kolenboer naar Keetje de Beer, waar ik voor mijn moeder altijd een half knotje sajet [voetnoot *] moest halen. Toen kwam de slechtigheid in mij naar boven: ik had een halve cent zo ingepakt met zilverpapier dat hij op een dubbeltje leek. Daarmee ging ik naar Anneke op de Landstraat. Ik zei: "Mag ik vijf cent snoep?". Waarop zij vroeg: "Heb jij zoveel geld van jouw moeder gehad?". "Ja, maar ik moet vijf cent aan mijn moeder geven. Ik ben vandaag jarig". Toen kreeg ik van haar ook nog een zuurbal. Ik ging de winkel uit en liep gauw door de "Baaien-rokkenbuurt", langs "De Pollepel" de steeg in, die "de Acht Zaligheden" werd genoemd omdat er vroeger acht huisjes met die naam stonden. In die steeg was altijd ruzie.
Langs Reeskamp en het gebouwtje van de sociale dienst naar de Veerkamp en de haven. Daar werkte een havenmeester, die een prachtige baard had. We gaan langs beurtschippers De Oude en Bremken, over de Veerbrug naar de Blekershoek, waar het bij de wasserijen van De Beer en van Dieben altijd druk was.
Over de Brediusweg naar de wasserij van Ruijer. Cor voetbalde bij Allen Weerbaar. Door het plantsoen naar het Mouwtje, waar de oude mensen uit de Godelindestichting vaak buiten zaten. De wandeling wordt vervolgd door de wijk "De Bolsjewiek" , de Godelindebuurt, naar Werk IV. Daar speelden wij stiekem, maar met veel plezier. Aan de Sint Janslaan stond ter hoogte van de Hamerstraat de molen van Bakker. Ik weet alleen dat deze molen peper maalde. We lopen naar Langelaar; op zijn weiland is de voetbalclub B.F.C. begonnen. Later kwam aan de Randweg de speeltuin van Van Rosmalen.
We vervolgen langs Dankmeijer met zijn mooie boomgaard; ik ging daar altijd wat appels stelen. Door de Eng langs de boerderij van Griffioen, ter hoogte van de huidige Karel Doormanlaan hoek Jan Bottemastraat. Op het dak van de schuur stond aan de ene kant, zichtbaar komend vanaf het dorp, de tekst: " Veel geschreeuw en weinig wol " en op de andere kant, zichtbaar vanaf de hei, stond: "Hij die vee houdt is de huid te verwachten" [voetnoot 1]. Zeer toepasselijke teksten: in de schuur werden namelijk varkens gehouden!
Zo! Weer naar de Laarderweg en naar huis. Eten lustte ik niet, want mijn buik zat nog vol van de appels.
De groeten van Gijs van de bloemenveiling.
Voetnoot *
Sajet: gesponnen wol, meestal gekaard, doch niet gekamd, waardoor het minder glad en vast is, getwijnd (gedubbeld) wollen garen.
Voetnoot 1
Bevestigd door de heer Griffioen jr. in 1991 aan J. Ernst.