Contactblad Historische Kring Bussum, jaargang 9, nummer 3 (december 1993), pag. 105

Een beschrijving van Bussum rond 1877

auteur: Ben Bal

De navolgende beschrijving van Bussum is ontleend aan het Aardrijkskundig Woordenboek van Nederland, uitgegeven te Tiel in 1877.

BUSSUM, gemeente in Noord-Holland, ingesloten door Naarden en Hilversum. Op eene uitgestrektheid van bijna 633 bunders – alles diluvisch zand – telde zij in 1822 498, in 1840 798, in 1870 1160 inwoners. Die bevolking was bij de telling van 1860 onderscheiden in 918 Roomsch-Katholieken, 100 Nederduitsch-Hervormden, 2 Waalsch-Hervormden, 8 Evangelisch-Lutherschen, 2 Hersteld Evangelisch-Lutherschen en 2 Oud-Roomschen. De middelen van bestaan zijn land- en tuinbouw, bleekerij, zanderij, en eenige fabriekarbeid. In vroegere tijden, zelfs nog onder het Fransch bestuur, behoorde Bussum tot de gemeente Naarden.

Het dorp Bussum bevat 2 kerken, eene Roomsch-Katholieke, die in 1796 werd gesticht, doch in 1843 vernieuwd, en eene Hervormde, de oude dorpskapel, die na lang verval, in 1870 opnieuw tot de openbare godsdienstoefening werd ingericht. In 1860 woonden 695 menschen binnen de kom van het dorp en 337 daarbuiten. Den 30 november 1572 was Bussum het hoofdkwartier van Don Frederico de Toledo, van waar hij 1 December vertrok om Naarden aan zijne wraak op te offeren. Gedurende het beleg van Naarden in 1813 en 1814 had Bussum veel te lijden. Er viel onder andere binnen dit dorp op 22 December van eerstgenoemd jaar een scherp gevecht voor.

BUSSUMER-VAART, buurt in de Noord-Hollandsche gemeente Naarden, in 1840 met 100 inwoners.

OUD-BUSSUM, prachtig en uitgestrekt landgoed in de Noord- Hollandsche gemeente Huizen. Het grootste deel van dit heerlijke park staat voor bescheiden bezoekers open.

NOORD-CRAYLO, fraai landgoed in de Noord-Hollandsche gemeente Huizen.

ZUID-CRAYLO, voornaam landgoed in de Noord-Hollandsche gemeente Huizen.