Jan Verhoeven, restaurateur kunstschilder en taxateur

Drie jaar studie: met lof geslaagd

Klik hier voor de PDF versie van dit artikel

Gooi- en Eembode 2 oktober 1986

BUSSUM - De in Bussum wonende kunstschilder Jan Verhoeven, thans 70 jaar, in ons hele land bekend om zijn werk op het terrein van kunst-restauraties, heeft het aangedurfd om nog een studie van drie jaar te ondernemen om ook zijn erkenning te verwerven als taxateur over alle perioden in de beeldende kunsten. Welnu: hij is 'Met lof' geslaagd en hij is daar terecht niet weinig trots op.

Het begon voor hem allemaal in de dertiger jaren, toen hij les nam bij de kunstschilder Is Naarden, waarna hij in 1938 naar de Nationale Schildersschool in Utrecht trok om het diploma 'Meester-schilder' te behalen.

De mobilisatie maakte daar een einde aan, nadat hij ook nog tekenles van de architect Jac. London in Hilversum had gevolgd. Maar tijdens de oorlogsjaren toen hij gezond en wel terugkwam na deelgenomen te hebben aan de gevechtshandelingen tijdens de verraderlijke inval van de Duitsers, nam hij les in schilderen, tekenen en het restaureren van oude en nieuwe schilderijen bij de kunstenaar H.A. Dievenbach te Laren.

Boetseren

Tot 1953 volgde hij lessen in boetseren en anatomie van Dirk te Nijenhuis te Bussum. Hij nam op het gebied van de Vrije Schilderkunst deel aan minstens acht belangrijke groepstentoonstellingen, voor restauratiewerk kwam hij in los verband bij de Amsterdamse restaurateur Zeegers te Amsterdam. En daarmee begon een uiterst belangrijke periode in zijn leven. Hij werkte in vele grachtenhuizen te Amsterdam, werkte voor de Suassostichting te Amsterdam en nam deel aan de restauratie van het Groot Regentenstuk in het Tehuis voor Ouden van Dagen aan de Roetersstraat te Amsterdam.

Immens werk

In 1948 werkte hij in het Paleis op de Dam, deed vele particuliere restauraties en begon aan het immense werk, onder leiding van Zeegers, van de restauratie der orgelfrontdeuren in de Nieuwe Kerk te Amsterdam, totaal 144 vierkante meter, allemaal voor de inhuldiging van Koningin Juliana. Het is onmogelijk om al zijn particuliere belangrijke opdrachten te vermelden. Wel noemen wij de kopie van de St. Vitusschrijn, zoals deze te vinden was in Mönchen-Gladbach in gepolychromeerd hoogglanszilver. Deze bevindt zich in de St. Vituskerk te Bussum.

Studiereizen

Na met Dr. Bouvy te Bussum gewerkt te hebben voor de grote Maria-tentoonstelling in Concordia te Bussum (1954) begon hij aan een studiereis naar Noord-Afrika, Griekenland en Turkije. Daaruit resulteerde een soloexpositie. Toen wist hij nog niet dat hij in 1966 een belangrijke ontdekking zou doen op een schilderij van een 17e-eeuwse meester: Thomas Willebrorts-Bosschaert. En het was nog niet eens zijn grootste ontdekking. Want toen hij aan de restauratie begon van de Herovering van Naarden in 1673, van de hand van Johan Huchtenburg (1647-1733) werd dit aanleiding tot de spectaculaire restauratie en ontdekking op het schilderij 'De Slapende Schoolmeester' van Jan Steen, waar hij een bloot kind op ontdekte, Deze ontdekking maakte hem bijna. wereldberoemd. In binnen- en buitenland werd in de pers hierover geschreven.
Hij werkte voorts voor het Rijksmuseum 'Het Catharijne Convent' te Utrecht. Van belang was zijn tentoonstelling in 't Spant 'Bussum Picturaal', die één van de oorzaken werd dat het gemeentebestuur overging tot belangrijke aankopen uit zijn particulier bezit van werken die ten nauwste verband hielden met de historie van Bussum.

Rusteloos

Jan Verhoeven vond het klaarblijkelijk nog niet genoeg. Drie jaar geleden wenste hij, gebruik makend van zijn ervaring en gedeeltelijke erkenning voor een korte periode in de kunst, alsnog aan de studie te beginnen voor erkend taxateur voor alle kunstperioden. Op 18 juli moest hij op voor het examen bij Kunsthandel Douwes aan het Rokin te Amsterdam, waar een commissie aanwezig was van kunsthandelaren, makelaars o.r.g., vertegenwoordigers van de Kamer van Koophandel en de secretaris van de Vereniging van Makelaars en Taxateurs. Hij was al zo handig geweest om eerder een scriptie in te zenden van werkzaamheden gedurende tien jaar in het restauratievak. Twee uur lang moest hij taxeren op 'herkenning' (meester vaststellen), penseelvoering, voorstelling, tijd en geschiedenis over alle perioden en hij moest de wetten kennen.

Rusland

,,Jarenlang bezoek ik veilingen in de kunst", aldus Jan Verhoeven. ,,Ik ken mijn vak door en door en bovendien had ik heel serieus gestudeerd. Daardoor had ik er niet zoveel moeite mee, ook al door mijn restauratiewerk". Ondanks dit alles ondernam Jan Verhoeven rusteloos reizen naar Rusland. Het was de ook in Nederland bekende Dr. Irene Linnik, die gespecialiseerd is in de kunst van Rembrandt en de Vlamingen, die in de Hermitage in Leningrad hangen, die hem belangrijke restauraties en ateliers daar liet zien. Hij bezocht musea en kloosters (Ikonenkunst) en hield steeds voor ogen dat hij de eerste aanzet moest geven tot bevordering van culturele betrekkingen tussen Rusland en Nederland.

,,Ik heb nog zoveel plannen", aldus Verhoeven. ,,Ik wil schilderen zoveel ik kan, ik wil nog van alles leren wat er op het gebied van de beeldende kunst bestaat. Als je op die manier werkt, blijf je in je vak eeuwig jong".