Het Brediuskwartier in 7 kaarten

Afbeelding 1

Detail uit de ‘Kaart van Gooiland na de heideverdeeling’, 1843.
Waarschijnlijk zijn om strategische redenen de vestingwallen rond Naarden niet ingetekend.
In de 17de eeuw is begonnen met het afgraven van een metersdikke zandlaag rondom
Vesting Naarden, teneinde een beter schootsveld te creëren.
Om het zand af te voeren zijn vele sloten rond de vesting gegraven, de zogenoemde zanderijsloten.
Op deze kaart is duidelijk te zien tot hoever in 1843 deze afzanding is gevorderd.
Zo is het gebiedje bij (1) het huidige Prins Hendrikkwartier.
Waar geen sloten zijn is het ook nog niet afgegraven.
Middenonder het dorp Bussum met o.a. Brinklaan en Huizerweg.
De gele lijn heet hier Hooge Bussummerweg.
De rechterhelft loopt door een bos en bestaat niet meer, de linkerhelft heet nu Oud Bussummerweg.
Ten zuiden van deze weg en in het bos zijn (nog) geen sloten.
De sloot aan de noordkant van het bos (2) bestaat nog steeds als Nagtglassloot. Hij ligt evenwijdig
aan de Brediusweg, op de voormalige grens met Naarden.

Afbeelding 2

De situatie 1885-1893.
Ter oriëntatie: het paadje in de rechterbovenhoek is de Kattensteeg, de latere Toebacklaan.
De zandafgraving heeft nu ook het gebied ten zuiden van de Oud Bussummerweg bereikt,
tot aan Hogeweg/Driestweg. De Oud Bussummerweg is nu vrij abrupt omgeleid rond een
afgezand perceel, dat nog steeds bestaat: de speelweide aan de Burgemeester s’ Jacoblaan.

Afbeelding 3

Een gemeentelijk plan uit 1905 voor de aanleg van de Brediusweg en het Vondelkwartier.
Bijzonder is dat door de Constantijn Huijgenslaan richting Brediusdam een grachtje is geprojecteerd.
Paarsgekleurd is zoals het ook is uitgevoerd.
De afzanding is inmiddels doorgezet tot aan de Huizerweg.
De rode blokjes (3) en (4) zijn huizen die architect De Bazel in resp. 1903 en 1905 heeft gebouwd
aan zandpaden in het bos. Die huizen liggen nu aan resp. de Verhulstlaan en de Busken Huetlaan.

Afbeelding 4

De situatie 1915-1920.
De Oud Bussummerweg heeft nog steeds zijn oude route.Pad (5) komt, tussen de twee
begraafplaatsen door, uit op de Amersfoortsestraatweg en heet nu Nicolaas Beetspad.
Op de spoorlijn langs de Amersfoortsestraatweg rijdt de Gooische Stoomtram.
De rode lijn geeft aan waar de zandafgraving definitief is gestopt. Langs die lijn is
het hoogteverschil duidelijk waarneembaar.

Afeelding. 5

De situatie in 1922.   
Aan de eerste straten van het Brediuskwartier wordt al gebouwd: de Ruysdael-, Israëls-, Bilderdijk-
en Bellamylaan. De laatste heeft via de Rhijnvis Feithlaan een verbinding gekregen met de Jan Toebacklaan.
Enkele sloten zijn gedempt en het terrein is deels opgehoogd met zand uit Oud Bussem.
Maar verder staat er, getuige dit plan van gemeentearchitect Hartstra, nog niet veel vast. Immers, het
stedenbouwkundig ontwerp van D.F. Tersteeg uit 1919 is nog steeds niet definitief vastgesteld.

Afbeelding 6

Eindelijk, op 6 mei 1924 zet burgemeester De Bordes zijn handtekening onder een plan dat heel
veel lijkt op hoe het geworden is. De nog bestaande zanderijsloten zijn opgenomen in het plan
en zelfs verlengd in de richting van de Amersfoortsestraatweg. In de praktijk stopt de sloot op een
elegante wijze bij de Obrechtlaan, alleen niet in de vorm van een vijvertje zoals op de tekening.
Verder hebben de Da Costalaan en Alberdingk Thijmlaan hier nog niet hun definitieve tracé,
net zo min als de aangrenzende speelweide langs de Burgemeester s’ Jacoblaan.

Afbeelding 7

In 1929 kan door de kaartenmaker de uiteindelijke plattegrond van het Brediuskwartier worden
ingetekend, hoewel sommige details toch weer anders zijn uitgevoerd.
Eén piepklein wandelpaadje (6) verdient nog speciale aandacht. Tientallen jaren fungeerde dat
paadje als zichtlijn vanaf de Brediusweg, via Potgieterlaan óver speelweide en het Mouwtje heen,
helemaal tot aan de Huizerweg. Totdat in de jaren zestig een Bussumse wethouder, precies op die
zichtlijn en pal voor dat paadje, aan de Da Costalaan zijn bungalow wilde bouwen. Hij kreeg zijn zin.