Contactblad van de Historische Kring Bussum,  jaargang 5, nummer 3, december 1989) pag 21-29

H. Hartkerk verdwijnt

W.M. van Berkel

Klik hier voor de PDF versie van dit artikel
De afbeeldingen zijn aanklikbaar voor vergroting

Een van de mooiste bouwwerken van Bussum is nu ook gedoemd door de slopershamer geveld te worden. Het begon allemaal in 1931, toen ik als kind kwam te wonen in de K.Godelindestraat, met de achtertuin recht tegenover de H.Hartkerk in aanbouw. Dagelijks kon men de vorderingen van de bouw volgen. Soms dacht ik dat het onweerde, maar dat was het geraas van de pasgemetselde gewelven die, zoals men dat noemde, zichzelf inklampten over de houten bogen die daar als stelwerk voor waren gemaakt.

zeereerw. pastoor A. W. G. M. Wiegerinck, stuwkracht voor de stichting der H. Hartkerk.

Het gebouw stond, als op een eiland, midden op de hei. Het is een pracht bouwwerk geworden in voor die tijd een modern Gothische stijl, die uniek mag worden genoemd tot in de wijde omtrek. Vele bezoekers waren geimponeerd door de wijde overkoepeling in de kerk, waardoor men in alle hoeken van de kerk de diensten kon volgen op het Priesterkoor. De le-Steenlegging door de Zeer Eerw. Pastoor A.G.G.M.Wiegerinck was op zaterdag 13 juni 1931. De plechtige Consecratie was op 2 mei 1932 door de Aartsbisschop van Utrecht, Mgr.J.Jansen. Zo begon 50 jaar geleden de H.Hartparochie een eigen weg te gaan in Bussum-Zuid met als centrum de H.Hartkerk. Pastoor Th.van Leeuwen volgde Pastoor A.Wiegerinck op tot 1967, waarna tot 1972 Pastoor W.Keyzer de leiding had. Daarna werd de H.Hartparochie opgenomen in de Samenwerkende Parochies en vestigde Pastor J.van Schie zich in de H.Hart-pastorie als lid van het Pastorteam van Bussum.

De H.Hartparochie was een sociaal sterk gebonden gemeenschap. Juist door die binding is er in die vijftig jaren van haar bestaan veel tot stand gekomen, o.a. de bouw van de kleuterschool, de H.Hartschool (nu de Hoeksteenschool) die binnen korte tijd moest worden uitgebreid met een extra étage, het eigen gymnastiekgebouw achter de kerk. Daarnaast nog het verenigingsleven.

Tot in de iaren zeventig was de kerk altijd zéér goed bezet op Zondag. Vele parochianen denken met weemoed terug aan die tijd, die zij in deze kerk hebben beleefd, mooie maar soms óók droeve gebeurtenissen. Helaas is het in deze tijd niet meer mogelijk om deze kerk in stand te houden, waarvoor alle begrip. Maar waarom dient dan de verpaupering van dit gebouw, zodat men nu moet overgaan tot sloop?

Was er dan geen andere mogelijkheid? Zoals in het begin van mijn verhaal denkt men straks weer dat het onweert. Maar dan is het 't opblazen van dit eens zo mooie kerkgebouw. Welke historische bouwwerken volgen nu nog in Bussum?

Uit: De Gecombineerde Gooische Bladen dinsdag 16 juni 1931

Eerste steenlegging der H.Hartkerk te Bussum

Indrukwekkende plechtigheid

Aan de Keizer Ottostraat daar waar in de Bussumsche Eng de nieuwe complexen woningen steeds verder op het oorspronkelijke boschgebied toeschuiven, zal eerlang de derde Kath.kerk, de H.Hartkerk, verrijzen. Zaterdagmiddag tegen half drie was alom te zien dat er iets bijzonders ging gebeuren. Rond de fundamenten der nieuwe kerk wapperde de vlaggen in den wind, steeds meer menschen stroomden daar tezamen, autoriteiten in het zwart bewogen zich naar het terrein van het Godshus, waarvan dien middag op plechtige wijze de eerste steen zou worden gelegd.
Daar waren tal van geestelijken. Wij noemen allereerst den zeereerw. pastoor A.W.G. Wiegerinck, de man die met groten ijver en energie zorgde dat deze derde Kath.kerk tot stand kon komen. Voorts merkten wij op de pastoors G.J. v.Schaik van de parochie van O.L. Vrouwe van Altijddurenden Bijstand, pastoor E. Beumer van de St. Vitusparochie, pastoor Hermsen van Naarden, den em. pastoor Eling, rector Croone van Pens, Mariënburg, de kapelaans P. Swildens, J. Nieuwenhuys, J. Kemper, J. Koe!eman, A. v. Rossum, de kerkbesturen van St. Vitus en de O.L. Vrouweparochie, afgevaardigden der Katholieke verenigingen hier ter plaatse enz.
Burgemeester H. de Bordes, getooid met den ambtsketen, vertegenwoordigde met den wethouder Brand en de raadsleden mej. Bahlmann, Schmidt, De Lange het gemeentebestuur, wij zagen den commissaris van politie, den heer De Wilde en voorts nog tal van vooraanstaande belangstellenden. De belangstelling der Bussumsche katholieken was vanzelfsprekend zeer groot

Zéer veel belanggstelling.

t... werk , doch bij een begin. Wij zijn hier op de plek waar onze H. Hartkerk verrijzen zal, aldus spr., daar waar binnen korten tijd de sterke pijlers het kunstig gewelf van ons nieuwe Godshuis zullen dragen, de plaats waar wij de fundamenten van een Godswerk mogen zegenen en dat door menschenhanden onder Gods bestier zal mogen worden opgetrokken, de plek ook waar een Godsaltaar zal worden opgerkht. Gisteravond is reeds het kruis geplant ten teeken dat deze grond aan profaan gebruik is onttrokken.
De kerk zal steunen op een hoeksteen en deze hoeksteen is Christus, de fundamenten zijn de apostelen, die Christus bijstonden, en wij, wij allen zijn de levende stenen, omdat wij geestelijk met Christus zijn verbonden.
Groote vreugde vervult ons hart nu de hoeksteen van dit Godshuis gelegd kan worden. Zij, die lijden en zij die gebukt gaan onder zorgen zullen hier straks neerknielen en bij God's tabernakel troost en steun vinden. Men kan overal bidden doch alleen in de kerk kan men op de meest innige wijze met God verbonden zijn en zich met Hem verenigen.
Heilig is deze plaats, aldus spr., drie werf heilig, omdat zij is de plaats van God's huis, een poort des Hemels! Daarom willen wij, aldus spr., in dezen hoeksteen een oorkonde insluiten, een oorkonde, welke vast ommetseld wordt. Moge die oorkonde daar eeuwig rusten. Wordt zij ooit opgedolven, dan zal zij getuigen van God's werk, dat hierwerd verricht. De Heer moet het huis bouwen, ware het niet zoo, dan zou het zwoegen der menschelijke werkers voor niets zijn. In gebed wil spr. den Goddelijken zegen vragen voor geestelijke en wettelijke bestuurders, voor de Bussumsche Katholieken en niet-Katholieken. Allen Uw onwaardige dienaren, O Heer!

Gewend naar het Vrijdagavond geplante en met wijwater besprenkelde kruis sprak pastoor Wiegerinck hierna het gebed uit. Zijn eerwaarde zegende den steen, besprenkelde deze met wijwater en onder het maken van een kruisteeken sprak z.eerw. de Woorden: In den Naam des Vaders, des Zoons en des Heiligen Geestes.
Bij deze wijdingsplechtigheid. welke onder grote stilte werd verricht, werd Z.eerwaarde geassisteerd door pastoor Beumer, kapelaan van Rassum en rector Ciocre. Als cantores fungeerden de kapelaans Koeleman en Kemper.

	Het moment der hoeksteenlegging

De steenlegging.

Nadat in het latijn de Litanie van alle Heiligen was aangeheven, ging pastoor Wiegerinck tot de plechtigheid der steenlegging zelve over. De priester nam plaats op de plek waar het altaar zal komen en verrichtte het metselwerk, waarvan de foto een duidelijk beeld geeft. Daarbij zette de priester een antifcon in, waarmee de geesteljken voortgingen. Het kekrkkoor van de nieuwe H. Hartkerk zong onder leiding van den heer Gieslergen Psalm 126.

Nadat de steen was gelegd en de oorkonde was ingesloten werden alle fundamenten met wijwater besprenkeld en gezegend. Geestelijken en alle katholieken knielden hierna neder in gebed.

Rede Burgemeester H. de Bordes

Burgemeester H. de Bordes sprak na de plechtigheid de volgende rede uit:
Ik acht het een voorrecht en stel het op den hoogsten prijs dat het mij toegestaan op deze plaats en in deze ure, na de hoogst-geestelijke woorden, welkc door deze groote schare met
eerbiedige aandacht zijn aangehoord, een sober leeken woord te spreken, een woord, waarin ik allereerst wensch neer te leggcsii de verklaring, dat naast de geestelijke ook de wereldlijke
Overheid in deze gemeente ten volle beseft het gewicht van die cerste-steenlegging van deze nieuwe kerk. Een feit, dat vanzelf sprekend in de eerste plaats diepe voldoening schenkt aan onze roomsch-katholieke medeburgers, doch waarvan de groote beteekenis ook door de anderedenkenden ten volle wordt beseft en erkend.
Het is voor de tweede maal in mijn toch niet lang ambtelijk leven in deze gemeente, dat het mij werd gegeven tegenwoordig te zijn bij de eerste-steenlegging van eene roomsch-katholieke kerk. Hoe levendig herinner ik mij nog dien schoonen Septemberdag in het jaar 1920, toen ik eene zelfde, plechtigheid voor de kerk van O.L Vrouwe van Altijddurenden Bijstand mocht bijwonen en de zoo treffende woorden van den helaas te vroeg ontslapen pastoor Van Hinsbergh gevolgd door de dankwoorden van pastoor Van Skaik, 'n onuitwisbaren indruk op mij maakten. Weinig had ik toen kunnen bevroeden. dat reeds nauwelijks 10 jaar later opnieuw een zelfde plechtigheid door mij zoude kunnen worden bijgewoond.
Bussum heeft zich in den loop der laatste jaren wel zeer uitgebreid en Gode zij dank mag worden geconstateerd. dat met die uithreiding ook het aantal kerken en bedehuizen gelijken tred heeft gehouden. Naast deze twee roomsch-katholieke kerken mocht ik immers tegenwoordig zijn bij de plechtige ingebruikneming van vijf protestantsche bedehuizen.
Ik herinner mij bij de eerste-steenlegging voor de kerk van O.L. Vrouwe van A!tijtdurenden Bijstand de stichting van dat kerkgebouw te hebben genoemd.een grootsche daad waarin tot uiting kwamen geloof, hoop en liefde, en wie zoude het kunnen betwisten, dat diezelfde uitspraak ook thans hier zoude mogen worden herhaald.
Tocn in 1920 met den bouw van dle zoo-even door mij genoemde kerk werd aangevangen, was juist een einde gekomen aan den grooten wereldoorlog. De zorg en het leed, zoove!e jnren ook in ons land a!s gevolg van dien oorlog gevoeld, waren geweken. Na de moeilijke oorlogsjaren volgden enkele jnren yan ongekenden voorspoed en het soheen alsof in Europa na den donkeren nacht val van oorlogswee de heldere, zonnige dageraad van den altijd durendcn vrede was aangebroken en voor menig oppervlakkig en lichtzinnig mensch die in de dagen van zorg toch zoo menigmaal rust en troost in de kerk
had gezocht en gevonden, scheen de tijd weer gekomen om in het leven dat toen zeer vol, schonen schijn was, weer zonder religie te kunnen stellen.
En nu 10 jaar later? Wie behalve de zorgeloze naturen, gevoelt niet dat wij wederom een tijdperk van de wereldhistorie hebben bereikt, hetwelk tot hoogsten ernst stemt. Een tijdperk van economische depressie en daarmede gepaard gaande ontstellende werkeloosheid, zooals wellicht eene eeuw lang de wereld niet geteisterd heeft,een tijdperk tevens waarin ongeloof, ja sterker nog, openbare vijandschap en lastering tegen God en Zijn geloof op de drieste wijze tot uiting komen.

En moet het nu voor een ieder die gelooft, dat God in zijn almachtige wereldregeert naar Zijn wil en wet, niet tot een zichtbaar teeken zijn, een teeken des hemels dat tot bemoediging en troost strekt, wanneer juist in tijden van aardsche zorgen, moeiten en verdriet, kerken worden gebouwd, welker torenspitsen naar den hemel wijzen en waarin straks intijd , ook in de bangste uuren, rust en vrede te vinden zal zijn voor allen, die door den strijd des levens vermoeid en belast zijn.
Gelukkig is het land, gelukkig is de gemeente, waar in onze dagen nog kerken kunnen worden gebouwd. Dat feit strekt immers ten bewijze, dat ook bij een belangrijk deel van de jongere generaties nog steeds leeft de diepe overtuiging, welke in de loop der eeuwen, zoowel in de dagen van voorspeod, het Nederlandse volk en zijn Overheid heeft geleid en geschraagd: aan God's zegen is alles gelegen.
Moge God,s rijke zegen ook op dit nieuwe kerkgebouw en op de geheele gemeente Bussum rusten.Ik heb gezegd.

Dankwoord pastoor Wiegerinck

Na des burgemeesters rede, bracht pastoor Wiegerinck hem dank. Het was zijne eerwaarde een bijzondere vreugde dat het hoofd der gemeente hier het woord heeft willen voeren. Spr. wees er op, dat de geestelijkheid in Bussum tracht het godsdienstig leven zo hoog mogelijk op te voeren, want onderlinge liefde engenegenheid zijn eigenschappen die gehoorzaamheid aan het gezag bevorderen.
Dank bracht spr. ook aan het dagelijks bestuur, aan de leden van den gemeenteraad en allen die hier aanwezig wilden zijn.
Bijzonder dank bracht spr. aan het koor, de misdienaren en aan allen. die aan de stichting der kerk zoo vol liefde hebben medegewerkt, dank ook aan den architect den heer H.G. van Eijden, voor zijn mooie ontwerp , aan uitvoerders , opzichters en aannemers en spr. hoopte, dat door hun aller onderlinge samenwerking een fraai Godshuis tot stand zou mogen komen.
Hartelijk dankt Z. eerwaarde ook het kerkbestuur van St. Vitus - de Moederkerk - dat hem bij de groote werkzaamheden der voorbereiding allen steun verleende.De plechtigheid was hiermede ten einde doch zeer velen maakten nog gebruik van de gelegenheid om een steentje te metselen tot steun van de geldelijke kosten der H. Hartkerk.

Jaarverslag 1932		Programma 40 jarig jubileum