Gesprek met de heer Reindert Pieter Renes

Ina de Beer

	Het gezin van grootvader Pieter Renes.

Klik hier voor de PDF versie van dit artikel
De afbeeldingen zijn aanklikbaar voor vergroting

Waar men als ingezetene van ons dorp ook kijkt, des te meer valt het op hoe langzamerhand iedere nog beschikbare ruimte wordt volgebouwd. Daarom zocht ik kontakt met de 72-jarige heer Rein Renes om hem te laten vertellen over zijn werk als stukadoor; een beroep dat hij uitoefende evenals zijn vader Pieter Gijsbertus en grootvader Pieter Renes eerder deden. In zijn gezellige woning aan Nassaupark 1 vonden onze gesprekken plaats.

In 1897 werd door grootvader Pieter en zijn drie zonen het stukadoorsbedrijf Firma P. Renes & Zn. opgericht. Zoon Pieter Gijsbertus werd in Zeist geboren op 16 januari 1881. Op zestien-jarige leeftijd kwam hij met zijn ouders naar Bussum. Na enige tijd op de Driestweg te hebben gewoond verhuisde het gezin naar Iepenlaan 5a.

Als stukadoor wist hij zich een goede naam te verwerven en zijn eerste opdracht betrof dan ook "Concordia", waar hij in 1897 het stukadoorswerk voor zijn rekening nam. Ook verrichtte hij het stukadoorswerk van het Sint Gerardus Majellaziekenhuis, later kortweg het Majellaziekenhuis genoemd en sinds december 1990 leegstaand.

Op 17 mei 1905 trad Pieter Gijsbertus in het huwelijk met de in Bussum geboren Jannetje de Jager. Uit dit huwelijk werden acht kinderen geboren, waarvan er nog vijf in leven zijn. Jannetje de Jager was een dochter van Teunis de Jager, de oprichter van de Protestant Christelijke Begrafenis- onderneming "De Eendracht".

Van nog veel bestaande villa's in het Spieghel, onder andere aan de Waldecklaan, Regentesselaan en de Koningin Sophielaan, heeft het personeel het stukadoorswerk verricht. Zelf werkte P.C. Renes ook mee.

Anekdote.

In huiselijke kring doet nog regelmatig een anekdote de ronde over oom Anton. Hij kreeg van burgemeester jonkheer R. van Suchtelen van de Haare de opdracht om de badkamer in zijn woning te witten. Om te kunnen witten moet eerst de kalk worden aangelengd met water. Daarom opende hij de met veel zorg gepoetste koperen kraan, maar toen de vrouw van de burgemeester het water hoorde stromen, raakte zij geïrriteerd. Om die reden werd hij op staande voet weggestuurd, maar ....eerlijk dient ook vermeld te worden dat oom Anton nog een paar centen fooi kreeg. Voordien had hij ook al een opdracht uitgevoerd bij de burgemeester, Een nota, gedateerd 23 juni 1906 in het werkboek vermeld, luidde als volgt (zie afbeelding)

Orgeltrapper.

Op 18 augustus 1919 deed vader Pieter G. aangifte van de geboorte van een zoon: Reindert Pieter, in het dagelijkse leven Rein genoemd. Hij bezocht de kleuterschool aan de Torenlaan, waarvan juffrouw A.C. van den Toorn het hoofd was. Vader en moeder Renes gaven hun kinderen een degelijke en gereformeerde opvoeding. Als zij op zondag naar de kerk aan de Iepenlaan gingen, was vader gekleed in een zwart kolbert met een gestreepte pantalon en een stropdas. Zijn zwarte gleufhoed en gouden horlogeketting maakten hem een geziene figuur in ons dorp. Hij rookte een pijp, maar gaf de voorkeur aan een goede sigaar van de merken Balmoral of Ritmeester.Tijdens de dienst werd Rein dikwijls afgeleid door de "orgeltrapper", die door te trappen lucht in de balgen moest blazen. Rein vertelt: "aan het gezicht van de orgeltrapper kon ik zien dat het een warm karwei was; die man had een rood hoofd van inspanning".

Het woonhuis van P. Renes, Iepenlaan 5a, omstreeks 1900.

Voor het uitbetalen van het weekloon kwam het personeel op zaterdag om één uur naar de Iepenlaan, waar iedereen op zijn beurt in het kantoortje achter in de werkplaats zijn loon in handen kreeg. Omdat dat soms mdeilijkheden opleverde, werd later het loon op de werkplek uitbetaald.

Rein herinnert: "Vader had een goed gevoel voor humor, maar daarnaast ook gezag. Eén van de personeelsleden maakte eens de opmerking dat hij voelde dat zijn baas aanwezig was....". En als de concurrent dwars lag en er in slaagde zijn goed opgeleide personeel weg te lokken, dan zei hij ironisch: "wie mijn werk doet is mijn knecht".

Moeder Jannetje was een zorgzame vrouw, die ondanks haar zwakke gezondheid met liefde haar acht kinderen groot bracht; daarbij terzijde gestaan door haar in 1991 overleden nicht Eef Froom.

Twee cent per uur

In 1935 bezocht Rein de, naar zijn mening, strenge Brandsmaschool aan de Graaf Wichmanlaan 21, waar hij de lagere school en ook de U.L.O. volgde. Een, diploma heeft hij niet kunnen behalen, want hij wilde gaan werken. Rein werd knecht en hield zich vooral bezig met het witwerk. Wat-herinnert u zich van uw eerste klus? Rein vertelt dat hij ervaring op deed met witwerk in de School met den Bijbel aan het Eendrachtpark. Als ik hem vraag naar zijn eerste weekloon rekent Rein voor: "ik had een weekloon van één gulden, waar ik 48 uur voor werkte; omgerekend was dat twee cent per uur. In die tijd rookte ik North State; een pakje sigaretten van 20 stuks kostte vijftien cent. Aan het einde van de week had ik nog tien centen over. Dat was net niet genoeg om een zevende pakje te kunnen kopen, maar...... met een fooitje haalde de ik de week weer". Met nadruk zegt hij sinds lange tijd niet meer te roken. In zijn vrije tijd deed hij aan sport. Hij was onder meer lid van de Atletiekclub "Tempo" en met zijn vrienden ging hij in Loosdrecht zeilen.

Oorlog

Op 1 juli 1941 meldde Rein zich als vrijwilliger bij de brandweer. Hierdoor beschikte hij over een "ausweiss". Gekleed in zijn brandweerpak kon hij voedsel halen in de Wieringermeer. De eerste jaren van de oorlog kon hij zijn werk als stukadoor normaal uitoefenen, maar in 1944 werd de grond hem te heet onder de voeten en dook hij onder. Pratend over de oorlog herinnert Rein zich ook nog de Duitse dienstmeisjes die in het Spiegel werkzaam waren. Rein: "sommige dienstmeisjes kregen ook al allures, omdat zij probeerden hun mevrouw te imiteren". Rein vertelt met veel plezier in het Spiegel werkzaam te zijn geweest, "maar er waren ook dames bij met duidelijk meer vrije tijd dan sociaal gevoel".

Er werkten ook veel Huizer vrouwen in het Spiegel. "Ik herinner mij dat 's morgens vroeg de Huizer vrouwen in klederdracht, blauwe boezelaar en de grote witte gesteven kap, door weer en wind over de Brediusweg fietsten om als dienstbode het werk te verrichten. Het mag daarom best vermeld worden dat deze vrouwen wisten wat werken was en dat mevrouw er van verzekerd was dat haar huis weer proper was". Rein's oudste broer Teus was ook werkzaam in het stukadoorsbedrijf en samen met Rein werd hij medefirmant. Rein beklom letterlijk en figuurlijk de ladder. Begonnen als witter, soms sjouwerman en natuurlijk stukadoor, werd hij later werkgever en jaren later examinator en bestuurder.

Dansles.

Op de dansvloer bij I.D.C. (Stoopman) op de Huizerweg 12 leerde Rein een aardig meisje kennen: Guusje Alten. Na een aantal jaren verkering te hebben gehad trouwden zij op 20 juni 1946. Het kerkelijk huwelijk werd ingezegend door ds. W.J. Manger in de Lutherse kerk aan de Mecklenburglaan 50. 

	Foto omstreeks 1950: het echtpaar Pieter G. Renes en Jannetje de Jager.

Omdat na de oorlog de woningnood zeer groot was, mocht het jonge paar bij haar ouders inwonen aan de Mecklenburglaan 78. Een huwelijksreis was er in die jaren niet bij en om het jonge paar enige privacy te gunnen gingen de ouders zelf weg. Rein: "als wij daar over praten zeggen wij, dat niet wij maar de ouders op huwelijksreis gingen". Na vijf maanden betrok het echtpaar een gedeelte van het huis Nassaupark 1, waarvoor f 27,-- per maand aan huur werd betaald. Rein en Guus hebben vier kinderen: twee jongens en twee meisjes.

Rein was niet alleen werkzaam in het Gooi. Zo werd hij ook eens uitgezonden naar Parijs. Door de Chemische Fabriek Naarden, die in Parijs over een onderafdeling beschikte, werd hij in 1950 aangetrokken om het stukadoorswerk te verrichten. Totdat het karwei geklaard was overnachtte hij in een hotel. Broer Teus was in dat jaar werkzaam in Brussel.

In 1956 trok vader Pieter G. zich terug uit de firma. Moeder Jannetje overleed op 18 juni 1957 en vader Pieter G. overleed als gevolg van een Solexongeval, na een arbeidzaam leven, op 9 oktober 1957.

Rein Renes in 1984.

Op 1 juli 1970 werd Rein bevorderd tot brandmeester; op 1 juli 1972 gevolgd door eervol ontslag. Rein heeft als voorzitter van afdeling 't Gooi van de N.S.P.B. - de stukadoorspatroonbond, thans N.A.V.A.S. geheten - bijna 26 jaar de hamer gezwaaid. Ook zat hij een groot aantal jaren in het hoofdbestuur van de N.A.V.A.S. en neemt hij nog vakproeven af. Van 1980 tot 1984 was hij voorzitter van het bedrijfschap S.T.S. voor het stukadoor-, het terrazzo- en het steengaasstellersbedrijf.

Broer Teus overleed in 1989. Met enige weemoed ziet Rein zich nu als de laatste in de rij van de firmanten van de firma P. Renes & Zn. overgebleven. Maar hij heeft er zeker geen spijt van dat hij zijn zoons de vrije keus heeft gelaten, want vrijheid ziet Rein als een groot goed.

Gedurende dertig jaar zongen Rein en zijn echtgenote in het koor van "Pro Musica".

Omringd door kinderen en kleinkinderen vierden zij op 20 juni 1991 hun 45-jarig huwelijksfeest. Zowel Rein als zijn vrouw Guus, die aktief is voor de Historische Kring, genieten een goede gezondheid.