De viering van het honderd-jarig bestaan van de gemeente Bussum (in 1917)

Johan Klijnman

Klik hier voor de PDF versie van dit artikel 
De afbeeldingen zijn aanklikbaar voor vergroting

"Een strak blauwe lucht hing heden in een wijden boog boven ons Gooisch dorp, terwijl de zon in feestelijke speling leven en vrolijkheid wekte alom. Heerlijker dag was niet denkbaar; geen wonder dan ook, dat Bussum de herdenking van het honderdjarig bestaan der gemeente opgewekt vierde."
Zo begon De Bussumsche Courant van dinsdag 1 mei 1917 het verslag van de viering op die eerste meidag van het honderd-jarig bestaan van de gemeente Bussum. Op 4 december 1816 werd Bussum bij Koninklijk Besluit een zelfstandige gemeente. De eerste bijeenkomst van de gemeenteraad vond plaats op 1 mei 1817.

Ochtendprogramma.

De "Harmonie Crescendo" opende de herdenkingsdag 1 mei 1917 met koraalmuziek. Precies om 9 uur klonk vanuit de muziektent op de Brink plechtig het "Nun danket allen Gott". Hierna volgden het "Wilhelmus van Nassauwen" in oude toonzetting, "Wien Neerland's bloed", "Wilt heden nu treden" en de "Priestermars" uit "Athalia" van F.Mendelssohn-Bartholdy. Op en nabij de Brink luisterde een groot aantal belangstellenden. In de tuin van hotel "De Rozenboom" volgden burgemeester mr. H.Th. s'Jacob en wethouder mr. A. Moolenburgh de uitvoering.

Na de aubade trokken "Crescendo" en het stafmuziekkorps van het 10e Regiment Infanterie door de straten. Zij verzamelden een in het zondagse pak gestoken mensen menigte. Om 10 uur hadden zich zo'n 700 leerlingen van openbare en bijzondere scholen op het Wilhelminaplantsoen opgesteld. Begeleid door de twee muziekkorpsen trokken zij door met vlaggen versierde straten. Via Havenstraat, Brinklaan, Generaal de la Reijlaan, Vlietlaan, Nassaulaan, Havenstraat, Kapelstraat, Kerkstraat en Brinklaan kwam de stoet na een half uur bij het toenmalige gemeentehuis aan. Begeleid door harmonie Crescendo zongen de kinderen daar twee liederen. Behalve het Wilhelmus van Nassauwen in oude toonzetting werd een speciaal voor deze gelegenheid door de heer L.W. van Loon vervaardigd en door de heer Joh. Schoonderbeek op muziek gezet lied ten gehore gebracht. De titel van dit lied was: "Aan den Raad der Gemeente Bussum ter gelegenheid van het honderdjarig bestaan der Gemeente op 1 mei 1917". Tijdens de uitvoering zaten burgemeester en wethouders, een groot aantal raadsleden, mevrouw s'Jacob en het dagelijks bestuur van het "comité van Oud-Bussumsche vrouwen" vóór het raadhuis, waarvan de voorgevel was versierd met palmen. Deze muziekuitvoering onder leiding van L.W. van Loon werd belangstellend gevolgd door een grote menigte, waaronder zich veel militairen bevonden.

Na het zingen splitsten de kinderen zich in twee groepen. Eén groep bestond uit leerlingen van de School met de Bijbel, Instituur Gooiland, Instituut Brandsma en de Koningin Emmaschool. Begeleid door Harmonie Crescendo gingen zij naar hun scholen via Nassaulaan, Meerweg, Graaf Wichmanlaan, Gudelalaan en Fortlaan.
Het stafmuziekkorps bracht leerlingen van de Prins Hendrikschool, Koning Willemschool, R.K. Jongensschool, R.K. Meisjesschool en de Wilhelmina school naar hun schoolgebouwen via Havenstraat, Wilhelminaplantsoen, Landstraat, Kerkstraat, Kapelstraat, Sint Vitusstraat en Brinklaan. Op school kregen alle kinderen, ook de kleintjes die niet met de optocht waren meegeweest, taartjes en een plak chocolade van de firma Bensdorp.

's Middags een raadsvergadering

Om kwart over twee 's middags was er een openbare raadsvergadering, die geleid werd door burgemeester s'Jacob. Niet alleen waren alle raadsleden aanwezig, er waren ook veel genodigden. De Commissaris van de Koningin in Noord-Holland, jonkheer mr. dr. A. Roëll, was er, alsmede de groepscommandant, kolonel H. de Groot met zijn adjudant, eerste luitenant Driessen; kolonel Baron Roëll; de voorzitter van de Erfgooiersvereniging "Stad en Lande", luitenant-kolonel E. Luden; de commandant van het 2e Bataljon, 4e Regiment, Infanterie, majoor G.W. Fris en zijn adjudant, de reserve tweede luitenant Samuel; de commandant van de compagnie Veldpioniers, kapitein A.E. Thierens; burgemeester en wethouders van Naarden en oud-burgemeester P. Langerhuizen, die burgemeester van Bussum was in de periode 1877-1883. Er waren ook enkele oud-raadsleden, notaris S. Scheffelaar Klots, veel autoriteiten, ambtenaren, voorzitters van plaatselijke verenigingen, mevrouw s'Jacob en het dagelijks bestuur van het comité van Oud-Bussumsche vrouwen. De raadzaal was met groen versierd; de vestibule en de secretarie waren door de Bussumsche Onderlinge Tuinbouw- vereniging aangekleed met groene palmen en bloemen.

Hoofdbestanddeel van de raadsvergadering was de redevoering die de burgemeester hield. Hierbij werd opgemerkt dat Bussum nog niet over een plaats beschikte, waar aan "ouden van dagen" huisvesting en zo nodig verzorging kon worden geboden. Door de raad werd besloten tot het oprichten van een stichting met de naam "Inrichting voor ouden van dagen Godelindestichting"; kortweg "Godelindestichting" genoemd. Deze stichting zou de blijvende herinnering zijn aan de viering van het honderd-jarig bestaan. Tevens werd besloten om uit de gemeentekas f 100.000,-- te reserveren ten behoeve van de bouw van een bejaardentehuis. Dit tehuis werd geopend op 20 oktober 1920 en was een ontwerp van de bekende bouwmeester K.P.C. de Bazel.

Het tweede en laatste raadsvoorstel betrof het geven van namen aan een plein, een plantsoen en een weg in Bussum. Burgemeester en wethouders vermelden in die voordracht, dat het gewenst is om de namen van twee bekende overleden ingezetenen van Bussum, namelijk de heren P.J. Loman en H.J.Schimmel, en van de heer J.H. Biegel blijvend te gedenken. Zonder hoofdelijke stemming wordt met handgeklap besloten:
1. het plein, gevormd door samenkomst van de wegen Gudelalaan, Oranjelaan, Corverlaan, Graaf Florislaan en Fortlaan, wordt P.J. Lomanplein genoemd;
2. het plantsoen tussen Nieuwe 's-Gravelandseweg en Parklaan zal J.H. Biegel plantsoen gaan heten;
3. de "Majoor Franslaan" wordt omgedoopt tot H.J.Schimmellaan.

Na afloop van de raadsvergadering werden door de voorzitster van het comité van Oud-Bussumsche vrouwen, de douairière Röell van Heukelom, de geschenken van de inwoners aan de gemeente aangeboden. Deze geschenken voor in de raadzaal, die bekostigd waren uit de opbrengst van een collecte onder de inwoners, bestonden uit vier eikenhouten stoelen, in oud-Hollandse stijl, alsmede uit een antieke kast met Delftse pullen. De stoelen waren vervaardigd door de firma K. Houtman aan de Nassaulaan; de bekleding was door Bussumse vrouwen voorzien van het wapen van Bussum. De kast en de pullen, een sieraad voor de raadzaal, maar tevens een waardige berging voor het archief van de gemeente, waren geleverd door de firma Wed. van Lier & Zn, antiquairs, aan de Herenstraat. Het geheel ging vergezeld van een fraai uitgevoerde oorkonde, die was gemaakt door dorpsgenoot Joh. Bakker Korff. De oorkonde is versierd met het wapen van Bussum en in de rand is het wapen van Noord-Holland uitgevoerd. Als symbool van grote bloei staat de opgaande zon boven Bussum. Tevens zijn afgebeeld het eerste raadhuis en het raadhuis uit 1885. Ook staan de namen van de opvolgende burgemeesters vanaf 1817 tot 1917 met de jaartallen van hun ambtsperiode vermeld. Het geheel zit in een eikenhouten lijst, naar oud-Hollands model.

Van half vier tot half vijf hield het gemeentebestuur een druk bezochte receptie in het raadhuis. Van drie tot vijf uur werd er in de tuin naast het raadhuis een matinee gegeven door harmonie Crescendo, onder leiding van kapelmeester W. van Erp. Ingezet werd met de "Harmonie-Crescendo-mars" van W. van Erp. Van vijf tot zeven uur stond op het programma een concert in de muziektent op de Brink door het stafmuziekkorps van het 10e Regiment Infanterie onder leiding van kapelmeester Eug.H. Rap.

Lied door Bussumse schoolkinderen gezongen met begeleiding van Harmonie Crescendo op 1 mei 1917

Tekst van L.W. van Loon; op muziek van Joh. Schoonderbeek.

Aan den Raad der Gemeente Bussum ter gelegenheid van het honderdjarig bestaan der Gemeente op 1 mei 1917

Achtbare vaad'ren op 't eeuwfeest van heden
Denken wij terug aan het schitt'rend verleden
Aan d'ontwikk'ling en bloei onzer stad,
Die voor een eeuw nog geen rechten bezat.

Wat is veranderd in weinige jaren
't Aantal, de aard en de stand van de scharen,
Die hun gezondheid, door zorgen gestoord,
Hebben hersteld in dit heerlijke oord.

Akkers herschapen in lachende lanen,
Over de heide geëffend de banen
Voor het verkeer, wat voor Bussum nog klein
Weldra een zaak van beteek'nis zou zijn.

Maar deze eeuw stelde hoogere plichten
Door het bestuur aan het volk te verrichten,
Vroeg om ontwikk'ling beschaving van geest,
Hieraan voldoen eischte zeker het meest.

Gij, die gesteld zijt om ons te regeeren
Laat de geschied'nis deez' lessen U leeren,
Houdt de Gemeente aantrekkrlijk en mooi
Steeds blijve Bussum de parel van 't Gooi.