Klik hier voor de PDF versie van dit artikel
De in Bussum geboren P. van der Weijden schreef in maart 1992 het volgende stuk in Medium, het vakgroeptijdschrift van de studierichting communicatie wetenschap aan de Universiteit van Amsterdam (jaargang 6, nr. 3).
Studio Irene
Piet van der Weijden
Vanuit Studio Irene in Bussum, werd op 2 oktober 1951 het eerste officiële Nederlandse televisieprogramma verzorgd. De voormalige kerk had een werkvloer van 100 vierkante meter, waarop twee camera's waren geïnstaleerd. Staatssecretaris Cals van Onderwijs Kunsten en Wetenschappen gaf het startsein voor de uitzending na de woorden: "Ik kan toch deze openingswoorden in alle oprechtheid besluiten met de wens dat dit nieuwe medium onder Gods onmisbare zegen voor het culturele leven van ons volk een belangrijke bijdrage ten goede moge leveren."
Ik vraag me af of God ooit de moeite heeft genomen om Cals' gebed te verhoren. Die eerste uitzending kon door zeshonderd huishoudens in het hele land worden gevolgd, maar de televisie groeide. Readers Digest publiceerde in 1963 gegevens over apparatenbezit in Nederland. In 50% van de Nederlandse woningen was een TV te vinden, zo stelde de ietwat stoffige universiteit op zakformaat vast.
Weldra was Studio Irene te klein voor het uitdijende medium. Elders in Bussum richtte de NTS een gewezen klooster in als aanvullende studio. Aan al dit geïmproviseer kwam een einde toen de TV eind jaren zestig verhuisde naar het aan de rand van Hilversum gereedgekomen omroepkwartier. Tot begin jaren tachtig werd Studio Irene stand-by gehouden als reservefaciliteit.
Maar nu is het lot van het gebouw bezegeld. De gemeente Bussum, die de studio enkele jaren geleden overnam van het NOB, zal het karakteristieke gebouwtje binnen afzienbare tijd slopen. Enig uitstel van executie is verleend. Op het terrein van de studio zijn archeologische vondsten gedaan. Studio Irene blijft overeind totdat het onderzoek is afgerond. Dan zal er ongetwijfeld een zoveelste parkeergarage verrijzen, of een winkelcentrum waar ze reukwater en veel te dure sportkleding verkopen. Archeologen wroeten in de aarde om iets te weten te komen over het leven van onze voorvaderen. Op precies dezelfde plaats wordt korte tijd later een cultuurmonument uit een minder ver verleden met de grond gelijk gemaakt. Zouden we het werk van de wetenschappers uit de 24e eeuw niet vergemakkelijken als we zo'n gebouw gewoon netjes lieten staan? Hoe is het toch mogelijk dat de Gooise autoriteiten zo weinig oog hebben voor de jonge, maar roerige geschiedenis van de belangrijkste bedrijfstak in hun omgeving? Een industrie waarvan de produkten dagelijks geconsumeerd worden door miljoenen Nederlanders, en waarmee de regio een roemrucht imago heeft opgebouwd: de Gooise Matras.
In Maastricht ligt tegenwoordig het Veronica-schip afgemeerd. De oude coaster, waarmee de piraat destijds triomfen vierde, is nu een discotheek. Gezien het luidruchtige verleden van de zeezender is dit zowaar een toepasselijke bestemming. Hoe mooi zou het zijn geweest als Studio Irene dienst was gaan doen als behuizing voor het Omroepmuseum, uit commerciële overwegingen gecombineerd met een exclusief restaurant voor society-minnend Nederland. Een gelukkige bijkomstigheid is namelijk, dat op een steenworp afstand van Studio Irene het hoofdkwartier van Jan des Bouvrie gevestigd is.