De Godelindebuurt

Nol Verhagen

Klik hier voor de PDF versie van dit artikel
De afbeeldingen zijn aanklikbaar voor vergroting 

Godelinde I

In deze aflevering van Bussums Historisch Tijdschrift richten we de blik op het gebied tussen de Huizerweg en de Ceintuurbaan en tussen de Lorenzweg en de Amersfoortsestraatweg. Aan het begin van de vorige eeuw was het daar grotendeels nog ‘woest en ledig’. Een groot deel lag binnen de Verboden Kringen en mocht niet bebouwd worden met permanente bebouwing. Een klein hoekje viel er net buiten en daar werden dan ook tussen 1916 en 1918 de eerste huizen gebouwd: 138 arbeiderswoningen in opdracht van de Algemene Arbeiders Bouwvereeniging Bussum (AABB). Tegenwoordig noemen we dat stukje Godelinde I, namelijk het eerste van 5 bouwprojecten, die samen het hart vormen van de wijk. Het bijzondere was dat het allemaal woningen voor arbeiders betrof. Godelinde I omvatte (een stukje van) de Huizerweg, de Adelheidstraat, de Keizer Ottostraat, de Luitgardestraat en (een stukje van) de Voormeulenweg. De huizen waren ontworpen door K.P.C. de Bazel. Hans Jonker heeft over de totstandkoming van Godelinde I een uitvoerig artikel geschreven in BHT jaargang 23, nr. 2 (2007).

De situatie omstreeeks 1939. Rechts tegenover de Heilig Hartkerk de Godelindebuurt

Godelinde II

Nog voor Godelinde I goed en wel was afgerond, maakte de AABB alweer plannen voor Godelinde II: 48 woningen pal ten oosten van Godelinde I. Deze woningen werden, opnieuw naar ontwerp van De Bazel, tussen 1920 en 1923 gerealiseerd aan de Huizerweg, de Voormeulenweg en een nieuwe weg die naar De Bazel werd genoemd, toen die in 1923 onverwacht overleed.

De AABB maakte er samen met De Bazel in de correspondentie met de gemeente herhaaldelijk een punt van dat de woningen 3 slaapkamers moesten hebben, zodat ouders, jongens en meisjes ieder over een eigen kamer konden beschikken. Er was voortdurend gedoe over de bouwkosten van de woningen, waardoor steeds nieuwe aanpassingen (lees: bezuinigingen) in de ontwerpen nodig waren. De AABB verweet het college van B&W in september 1918 (er woedde buiten onze landsgrens nog steeds een Wereldoorlog en in Rusland had onlangs een  communistische revolutie plaatsgevonden) dat het ‘de sociale zijde van deze aangelegenheid weinig of in het geheel niet in aanmerking neemt. De critieke tijd waarin wij leven laat (…) duidelijk zien hoe geld in alle opzichten bijzaak is en het voorkomen van de moreele en sociale inzinking der grote massa hoofdzaak’.

Bouwvakkers op het K.P.C. de Bazelplein

Godelinde III-IV-V

Vervolgens nam de gemeente het stokje over van de AABB. Eerst werden in opdracht van de gemeente tussen 1922 en 1925 tussen de Voormeulenweg en de Godelindestraat 53 woningen en een winkel
gerealiseerd die nog getekend waren door De Bazel: Godelinde III.

	Hoek Huizerweg/ Keizer Ottostraat

Daarna ontstonden 40 woningen en 2 winkels aan de Godelindestraat, de Korte Godelindestraat en de  Godelindedwarsstraat: Godelinde IV. Deze woningen waren (weliswaar met De Bazel als voorbeeld) ontworpen door de Dienst Gemeentewerken. Dat laatste gold ook voor de 46 huizen en 1 winkel die tussen 1929 en 1933 werden gebouwd aan (het verlengde van) de Keizer Ottostraat, de Godelindestraat, de Godelindedwarsstraat en de Korte Godelindestraat.

De opdracht voor Godelinde III (tussen Voormeulenweg en Godelindestraat)

Intussen was in 1929 aan de Korte Godelindestraat ook een lagere school van 7 klassen en gymlokaal gebouwd, die wat liefdeloos School D werd genoemd, maar die vooral bekend stond als de Engschool.
Deze school was ontworpen door ir. J. Gerber, directeur Gemeentewerken en gemeente-architect. In de oorlog stortte hier een Duits vliegtuig neer, waardoor de school en drie woonhuizen aan de Korte Godelindestraat grotendeels afbrandden. Na de oorlog werd de school vernoemd naar het jongste prinsesje, prinses Marijke. Nog weer later werd het de Lindeschool, en aan het eind van de jaren negentig werd de school verbouwd tot appartementen. 

326 woningen en 4 winkels voor arbeiders

	De winkel aan de Korte Godelindestraat 11

 Alles bij elkaar werden er in dit wijkje in vijftien jaar tijd dus zo’n 326 woningen en 4 winkels gebouwd, speciaal voor arbeiders. Daaromheen ontstonden in de jaren dertig buurtjes met wat destijds middenstands woningen werden genoemd; nu heten dit type woningen in makelaarstermen herenhuizen.

De buurt is af

De economische crisis en vooral de Tweede Wereldoorlog legden daarna de bouwactiviteiten voor langere tijd stil. Op een paar plukjes huizen langs de Bremstraat, de Papaverstraat, de Irisstraat en de Lothariuslaan na, bleef het gebied ten zuiden van de Kamerlingh Onnesweg tot in de jaren vijftig braak liggen.