Families in Bussum – sinds 1874

Nico Guns

Klik hier voor de PDF versie van dit artikel

De afbeeldingen zijn aanklikbaar voor vergroting

Op 1 december is het eerste deel verschenen van een uitgebreid sociaal­historisch boekwerk over families in Bussum, sinds 1874. Het eerste exemplaar is onlangs aangeboden aan burgemeester Ter Heegde van Gooise Meren.

Het gaat in dit boek over families die in Bussum woonden sinds het Gooise brink­dorp werd aangetikt en voorgoed veranderd door de aanleg van de Oosterspoorlijn en de opening van het station Naarden-Bussum. Voor die tijd was Bussum een onopvallend boerendorp dat alleen in relatie tot belege­ringen van de Vesting Naarden enkele malen als voetnoot vermelding in de vaderlandse geschiedenis verwierf. Het leven in Bussum – en dan nog grotendeels onder bestuur van Naarden – kabbelde op de rustieke zandgronden van generatie op generatie voort. Totdat de stoomfluit van de eerste trein vanuit Amsterdam de bonkige koppen deed opkijken. Bussum zou nooit meer hetzelfde zijn. Binnen drie decennia ‘overstroomden’ nieuwe Bussumers het dorpje en zorgden voor een totaal nieuwe dynamiek. Die nieuwe Bussumers kwamen overal vandaan en vertegenwoordigden alle lagen van de bevolking: rijke zakenlieden die een mooie villa lieten bouwen, timmerlieden en metselaars die daarvoor nodig waren, en werklieden van de gemeentereiniging die de boel schoon moesten houden. Kortom: er ontwikkelde zich aan het eind van de 19de en gedurende de 20ste eeuw een rijkgeschakeerd maatschappelijk leven, dat in veel publicaties over Bussum onderbelicht is gebleven omdat de erfgooiers nogal een groot deel van de historische belangstelling voor zich hebben opgeëist in de dorpsgeschiedschrijving. Deze uitgave bevat een schat aan interessant beeldmateriaal dat in historisch kader wordt geplaatst.

Het eerste deel uit de serie omvat de geschie­denissen van veertien families die in Bussum woonden en werkten, de meesten sinds de komst van de trein, als nieuwe Bussumers. Aan elke familie is een rijk geïllustreerd hoofdstuk gewijd met de uitgebreide be­schrijving van het wel en wee in Bussum. Het historisch kader waarbinnen deze families functioneerden, wordt geschetst in een deel van het boek dat ‘Kleine historie van Bussum’ heet en waarin nader wordt ingegaan op specifieke historische aspecten van het leven in het Gooise brinkdorp, die voor een goed begrip van de familieomstandigheden van belang zijn. Daarbij wordt de schijnwerper onder meer gericht op het religieuze leven in het dorp, de ontwikkeling van het onderwijs, op nutsvoorzieningen zoals de gemeentelijke waterleiding, sportverenigingen en culturele manifestaties.

De families die in het eerste deel aan de orde komen, zijn onder andere de schoenmakersfamilie Van Eijden, de boerenfamilie Hilhorst, de tuindersfamilie Vrakking, de timmerfamilie Van Harmelen, de koster/ stofferingsfamilie Van der Linden, de wijnhandelfamilie De Veth, de bakkersfamilie De Sain. En veel Bussummers weten nog van de sportfamilie Erbé op de Elise Dammershof, de speelgoedwinkel Zonneveld aan de Landstraat, de villa’s van Dreesmann en Vroom aan de Brinklaan, de schoenmakerij van de gebroeders Guns op de Laarderweg, de smederij van Sloothaak aan de Landweg, en het gezin Pels van het Prinses Margriet­plantsoen, dat maar liefst drie hoogleraren voortbracht.

Dit is het eerste deel van een serie boeken die in de komende jaren zullen verschijnen over ‘Families in Bussum’. In voorbereiding zijn hoofdstukken over de families Banis, Bensdorp, Bernardt, Bouvy, Brouwer, De Graaf, Fokker, Haverkort, Krijnen, Mouissie, Ruizendaal, Schimmel, Van der Geest en Van Giessen. Wie nog over zulke oude foto’s beschikt, en ook over informatie om die oude afbeeldingen van een passend bijschrift en een kader te voorzien, en het interessant zou vinden om met dat materiaal in een van de volgende delen van dit boekwerk te worden opgenomen, kan gerust contact opnemen met de uitgeverij Gbooksinternational onder telefoonnummer 06 444 18 249.
Het boek, voorzien van een voorwoord door dr. Paul Schneiders, is verkrijgbaar bij alle boekhandels in Bussum en wijde omstreken, alsmede bij Bol.com.