De collectie Runhaar

Nol Verhagen

Klik hier voor de PDF versie van dit artikel
De afbeeldingen zijn aanklikbaar voor vergroting 

	Afb. 1

Zoals eerder vermeld heeft de HKB vorig jaar een kostbare collectie ansichtkaarten van Bussum cadeau gekregen van René Runhaar. We hebben daar in ons vorige nummer over de Brinklaan al dankbaar gebruik van gemaakt. Dit keer lichten we opnieuw enkele bijzondere exemplaren uit de collectie, om het verschil tussen vroeger en nu in beeld te brengen.

René wil graag van andere verzamelaars dubbele exemplaren ontvangen om die te gebruiken als ruilmiddel, want hij verzamelt gewoon door!

Hierna legt Marja Klein uit wat er bij de verwerking van de collectie allemaal komt kijken. 

Afb. 2

Van café Central naar ABN AMRO

 Op Brediusweg 12 stond tot 1979 een café (afb.1). Het pand was gebouwd in 1912 en het café heette oorspronkelijk café-restaurant-lunchroom Central. Er was een terras en een biljartzaal en men verkocht er Caravopoulo-sigaretten.

Na de oorlog werd het café omgedoopt tot café Prinses Margriet. Nog weer later werd het terras overkapt en bij het café getrokken.

	Afb. 3

 Maar op 4 juli 1979 brandde Prinses Margriet onder grote publieke belangstelling tot de grond toe af (afb. 2). Op de plaats van het café (en twee aanpalende huizen) verrees al in 1980 het bankgebouw van de ABN AMRO (afb. 3).

Van Paja Combo naar Openbare Bibliotheek

De ansichtkaart van de Brinklaan 52-55 dateert van 1927 (afb. 4). Aan de rechterkant zijn de erkers van villa Paja Combo te zien. De villa stond er al vanaf 1910, dus voordat de Wilhelminakerk werd gebouwd. Ze was vernoemd naar het plaatsje Paja Combo op Sumatra, waar tabak werd verbouwd. 

Afb. 4

Gedurende tientallen jaren zat er een drankenhandel in het pand, eerst Gebroeders Schogt, later De Wijnhandel, voorheen Gebr. Schogt.

	Afb. 5

 Vanaf 1970 deed de villa dienst als ontmoetingscentrum van Youth for Christ en nog weerlater, van 1978 tot 1984, als Marokkaans ontmoetingscentrum.

Daarna moest de villa plaats maken voor de nieuwbouw van de Openbare Bibliotheek Naarden-Bussum, die net als Paja Combo op de eerste verdieping een erker heeft (afb. 5).

Afb. 6

Aan de overkant van de weg is de kruidenierswinkel van Bredero te zien (afb. 6), die ‘koloniale en grutterswaren’ combineerde met diervoeding en ‘comestibles’, ofwel fijne eetwaren en delicatessen. Je kunt er nog steeds lekkere dingen kopen, nu bij chocolaterie Stam.

Van pension-restaurant Matla naar appartementengebouw Singel 1

In het vorige nummer van BHT over de Brinklaan hebben we nummer 149 overgeslagen (afb. 7), op de hoek van de Brinklaan en de Singel.

Afb. 7

Van 1912 tot 1972 stond daar pension-restaurant Matla, genoemd naar zijn eigenaar Gérard Frederik Matla. Het was in die tijd niet ongebruikelijk dat mensen, al dan niet bij wijze van vakantie, weken of zelfs maanden in een pension woonden.

	Afb. 8

In 1962 werd het pand gesloopt. In 1974 werd op die plaats een nogal bruut appartementengebouw neergezet (afb. 8). Er was toen nog geen Historische Kring Bussum om tegen zulke plannen te protesteren.

Van postkantoor naar winkelstraat

In 1906 verrees aan de Havenstraat het postkantoor, dat net als het oude raadhuis in 1962 is gesloopt (afb. 9).

Afb. 9

Aanvankelijk was het postkantoor van Bussum ondergebracht in één kamertje in dat oude raadhuis. Het raadhuis werd echter al spoedig na de opening in 1886 te klein voor alle gemeentelijke taken, die in de periode van onstuimige groei van Bussum omstreeks de vorige eeuwwisseling op de gemeente afkwamen. Ook de taken van PTT breidden zich alleen maar uit. Toen het oude postkantoor werd gebouwd, was het eerste deel van de haven al gedempt. Het heeft tot 1933 dienst gedaan.

	Afb. 10

Daarna werd het nieuwe postkantoor aan de Postweg gebouwd, dat sinds 2010 ook al geen postkantoor meer is, maar wel een gemeentelijk monument en dus gelukkig niet zomaar kan worden gesloopt.

Het oude postkantoor is nog een kleine dertig jaar in gebruik gebleven als dependance van het oude raadhuis op de Brinklaan, dat uit zijn voegen barstte. Na de sloop in 1962 is er van 1966 tot 1971 op die plek toch nog even een (nood)postkantoor geweest, toen het postkantoor aan de Postweg ingrijpend werd verbouwd. Op de achtergrond van afb. 9 is café Nassau aan de Brinklaan te zien.

In 1978 werd op de plek van het oude postkantoor een winkel/appartementencomplex gebouwd (afb. 10). Op de achtergrond is het pand van het voormalige café Nassaute zien dat nu echter dewinkel van Etos herbergt. 

Van hotel Nieuw-Bussum naar appartementengebouw Oranjepark

Afb. 11

Al in 1875, een jaar na de opening van de spoorlijn, werd hotel Nieuw-Bussum gebouwd, pal achter het gloednieuwe station Naarden-Bussum. Een van de projectontwikkelaars van het Spiegel, Pieter Loman, had in de gaten dat het succes van zijn Bouwmaatschappij Nieuw-Bussum niet alleen afhankelijk was van goede (trein)verbindingen, maar ook van goede voorzieningen. Het hotel voorzag in de behoefte aan een langer verblijf, bijvoorbeeld om vooruitlopend op een eventuele verhuizing kennis te maken met het Gooi en om de omgeving te verkennen.

	Afb. 12

Afb. 11 toont ons een blik vanaf de eerste verdieping van hotel Nieuw-Bussum op de spoorwegovergang bij de Generaal de la Reijlaan, met aan de overkant de Jugendstilpanden van de jonge Bussumse architect Willem Wiggers de Vries uit 1904, compleet met de torentjes die in de loop der tijd helaas zijn verdwenen, en met het tegeltableau van Van Houten Cacao.

Afb. 13

Afb. 12 gunt ons een blik de andere kant op: daar zien we hotel Nieuw-Bussum, van waaruit de vorige foto werd genomen, gevolgd door een close-up van het hotel (afb. 13).

Afb. 14

In 1938 werd het hotel gesloten en nadat het gebouw nog even dienst had gedaan als kazerne, werd het in 1940 alsnog gesloopt.

Op de plaats van het hotel werd in 1953 het appartementencomplex Oranjepark gebouwd, van de hand van de befaamde Hilversumse architect Willem Dudok. Het is een gemeentelijk monument (afb. 14).