Bussums Historisch Tijdschrift, jaargang 23, nummer 1 (mei of juni 2007) pag. 56-57

Het Broederhuis & Concordia 

Chris Leenders

Klik hier voor de pdf van dit artikel.
Onderstaande illustraties zijn aanklikbaar voor een vergroting.

	Het Broederhuis

Het Broederhuis

In het Broederhuis (gelegen aan de St. Vitusstraat) namen in 1908 de broeders van Onze Lieve Vrouwe van Maastricht hun intrek. Zij legden zich bijna zestig jaar lang toe op het onderwijzen van de katholieke mannelijke jeugd van Bussum.

In november 1966 werd het gebouw verhuurd aan de Nederlandse Televisie Stichting, die er aanvullende ruimte vond voor haar Technische Dienst. Er kwamen werkplaatsen, kantoren en een experimenteel laboratorium voor nieuwe televisietechnieken.

Aan het eind van de jaren tachtig vertrok de NTS (inmiddels NOS) naar het nieuwe televisiestudiocomplex te Hilversum. Het Broederhuis werd grondig verbouwd en doet sindsdien dienst als appartementencomplex voor Bussumse jongeren.

Concordia

Begin jaren 60 had de NTS een enorm tekort aan televisiestudio’s waar veel publiek in aanwezig kon zijn. Men had dus studio’s nodig voor grote shows, en grote zalen om toneelstukken in te kunnen uitvoeren. Verder moesten deze hulpstudio’s niet te ver van Bussum liggen, in verband met de reistijden en kosten. Daarom werden in gebruik genomen: de Singer concertzaal te Laren, Studio Bellevue te Amsterdam en als laatste schouwburg Concordia te Bussum.

De NTS kende Concordia aan de Graaf Wichmanlaan goed omdat men in het verleden er al de nodige televisie-opnamen had gemaakt. De oudste tv-opname dateert van 5 oktober 1954; toen de VARA er het toneelstuk “Potasch en Perlemoer” opnam. De oudste radio-opnamen vanuit Concordia dateren overigens al uit 1935. In 1961 huurde de NTS voor twee dagen in de week (met een looptijd van een jaar) de schouwburg. De rest van de week konden de Bussumse verenigingen er nog in. Ook was er toen ook nog een bioscoopzaal.

De NTS begon gelijk met een kleine verbouwing. Het podium werd vergroot om meer decors en camera’s te plaatsen en er kwamen vaste aansluitingen voor de verschillende verbindingen en voorzieningen, voor het ophangen van de lichtbakken, en verder nieuwe kabelgoten. Concordia heeft nooit de beschikking gehad over een eigen regieruimte. De regie en techniek werd altijd uitgevoerd door een reportagetrein van de NTS, en ook de camera’s kwamen uit deze mobiele faciliteit.

Er werden veel zogenaamde voorproducties gemaakt in Concordia. Verder kwamen er steeds meer live-uitzendingen met veel publiek, dan bewees de grote zaal van Concordia goede diensten. Een van deze live-uitzendingen was het AVRO programma ‘’Voor de vuist weg’’, gepresenteerd door de oud-Bussummer Willem Duys.

In 1961, toen men in oktober begon, kwamen er 12 uitzendingen vanuit Concordia, in 1962 waren dat er al ruim 50 en in 1963 al ruim 60. In 1963 begonnen overdag de eerste uitzendingen van de schooltelevisie vanuit Concordia.

Studio Concordia in oktober 1964

In 1964 verleende de gemeente Bussum aan de NTS een vergunning om voor een periode van tien jaar het gehele theatercomplex Concordia te huren. Daarmee werd de laatste culturele accommodatie van het bloeiende Bussumse vereniging-en gemeenschapsleven die men nog kende, opgeofferd aan de belangen van de televisie. Het heeft lang geduurd voordat enigszins in dit tekort werd voorzien door de bouw van theater Het Spant.

In het midden van de jaren zestig werd Concordia steeds meer als technisch televisie- centrum uitgebreid. Verder werd er ook een grote afdeling van de civiele dienst van de NTS gevestigd.

Op 1 oktober 1964 kwam ook Nederland 2 in de lucht. Aan de Graaf Wichmanlaan kwam een CCK (Centralecontrolekamer), een beeldregieruimte, filmcabines, ondertitelapparatuur en zelfs een HCK ( Hoofdcontrolekamer). De PTT legde ondergrondse retour televisiekabels naar Concordia, en die gingen vanuit Studio Vitus via de Brinklaan en Veerstraat naar de Lindelaan en vervolgens via het Oranjepark naar de studio. Echter de reportagetreinen die naast Concordia stonden bleven volop in actie voor de (live) uitzendingen.

In 1966 werd door de NTS besloten dat Concordia “het technische centrum” zou worden voor de (experimentele) kleuren televisie-uitzendingen. De eerste officiële kleuren uitzending begon op 2 oktober 1967 met een uur per dag. De eerste kleuren televisiereportagetrein werd semi-permanent naast Studio Concordia geplaatst.

Concordia te huur voor € 75.000 per jaar (Mei 2007)

In maart 1971 brandde Studio Vitus volledig uit. In die nacht verloor de Nederlandse televisie haar technisch televisiehart, en Bussum haar bevoorrechte plaats als ’’hoofdstad van de Nederlandse televisie’’. In zeer korte tijd werden in de in aanbouw zijnde Hilversumse studio’s noodvoorzieningen aangebracht om toch te kunnen uitzenden, en ook Concordia werd in allerijl ingericht om veel taken die normaal in Studio Vitus werden verricht uit te kunnen voeren.

Midden jaren zeventig werd Concordia ook veel gebruikt als opleidingsstudio en als schakel- en uitzendcentrum. Maar toen in 1984 het nieuwe schakel-en uitzendcentrum in Hilversum in gebruik werd genomen verloor Concordia grotendeels haar bestemming. De NOS besloot de huur van Concordia per 1 mei 1986 op te zeggen.

Nadat de NOS vertrokken was gebruikten verschillende commerciële omroepen de studio’s in het gebouw. In het voorjaar van 2007 verhuisde de laatste van deze “ commerciëlen” uit Concordia en stond het pand te huur. Voor Bussum betekent dit, na 56 jaar onafgebroken als de locatie voor vele televisieopnamen te hebben gediend, een (waarschijnlijk definitief) einde aan het televisietijdperk binnen haar gemeente.