Een nummertje?

Een heel klassieke vorm en ook erg duidelijk, alhoewel in deze kleurstelling in Bussum niet veel voorkomend; een rechthoekig en vlak, geëmailleerd tableau met in goed contrast het schreefloze nummer.

Een klassiek, maar in Bussum bijna uniek geval: een klein ovaal bordje in gebolleerd en geëmailleerd plaatstaal in bruinrood; een mooi cijfer met schreven aan de voet en kop

Een huisnummerbord dat tevens naambord is, stijlvolle vormgeving in klassieke, geëmailleerde vorm; nette strakke opbouw in kapitalen van de familienaam en onderkastletters van de aanwijzing.

Een waarschijnlijk zelfgemaakt keramisch tableau, op nummer 1 in de Mariastraat; er is meer aandacht voor Maria dan voor het huisnummer.

Het cijfer 1, met toevoeging van de A; in zo’n ‘English style' gietijzeren uitvoering die sinds circa 20 jaar enorm populair is. Toch in mijn ogen ook nèt niet af; de gietvormen lagen niet strak, waardoor de A niet strak op de basislijn staat en naar achteren helt.

Een voorbeeld van waarschijnlijk 'crisistijd-email-leerwerk’; een lelijk afgewerkte letter a; misschien ook wel een B-keuze of afgekeurd bordje meegenomen uit de fabriek. Een van de grootste fabrikanten van geëmailleerde borden (huisnummers, straatnaamborden, reclameborden, etc.) de firma Langcat, was lang in Bussum gevestigd

Als een feestelijke prikkeling is hier straat- en huisnummer weergegeven; op een plek die dat wel kan gebruiken; het pand is formeel wel gelegen aan de Meerweg, maar dáár zal niemand het vinden; wel om de hoek in de Spiegelstraat, op de hoek met het Nassaupark. Het cijfer is bijna tegelijk een uitroepteken. Ongebruikelijke vorm, tegelijk wel heel duidelijk; echter laag op een muurtje en met veel verkeer of geparkeerde auto's voor de deur niet te zien en erg kwetsbaar voor vandalisme.

In het voor Bussum ongebruikelijke zwart-gele, emaille, eenvoudige nummerplaatjes aan de H.A. Lorentzweg val het niet direct op hoe krap deze stelling is.

Maar dat een elf toch echt wel iets anders is dan twee énen, is te zien aan de Busken Huëtlaan.

De 'stelling' speelt ook een rol bij de opstelling van begrippen van verschillende orde, ofwel zoals op de Graaf Wichmanlaan is te zien: de familienaam op één regel met het huisnummer; hier is goed te zien dat het geheel voor vlotte waarneming eigenlijk te dicht bij elkaar staat.

Bijna ongebruikelijk goed leesbaar is de forse weergave van dit cijfer 2: een zakelijk, schreefloos type waarvan de schoonheid teniet wordt gedaan door de vormgeving van de andere attributen als naambord en brievenbus.

Aan duidelijkheid laat dit huisnummer aan de Beerensteinerlaan alles te wensen over: na de oplevering van het pand is dit beschilderd zinken plaatje waarschijnlijk nooit meer onderhouden: vaag is nog zichtbaar de grote druppel aan de 2 en het schreefje aan de hiel, de kleine C is bijna weggevallen.

Opvallend is de 'hiërarchie' in dit huisnummer 22: de cijfers zijn in hoogte opvallend opgerekt en voorzien van schreefachtige elementen; de eronder weergegeven bewonersnamen zijn schreefloos, kleiner en bescheiden vormgegeven.

Bijna ontdaan van functionalitiet is het keramische kunstwerk aan de Boomkleverlaan nr. 21: het huisnummer verdwijnt vooral door gebrek aan contrast en is verder toch al ondergeschikt aan de weergave van een boomklevertje.

De buren hebben vergelijkbare inspiratie opgedaan, maar het contrast door kleurverschil ondersteunt de functie van een huisnummer hier veel beter.

De functionaliteit van huisnummers is vereist voor bezoekers, zeg maar vooral 'zoekers'. Voor de bewoners zelf speelt het huisnummer geen rol; iedereen herkent zijn eigen woning vooral aan andere dingen dan het huisnummer. Zoekers, dikwijls voorbijrijdend en vaak ook nog in het avondlijk duister al of niet tijdens regen, zijn gebaat bij simpele vormgeving en vooral bij goed contrast. Opvallende voorbeelden daarvan zijn te vinden aan de Batterijlaan; de meeste cijfers beschilderd, maar nog wel in de oorspronkelijke vormgeving.

Aan herkenningondersteunende vormgeving wordt in de typografie ook bijgedragen door krachtige ophalen en neerhalen, lange stokken en staarten. Alhoewel het contrast niet overhoudt, is de vormgeving bijna uitzonderlijk mooi; een sieraad aan de Nieuwe 's-Gravelandseweg.

Er zijn ook van die gevallen waar het huisnummer bijna ondergeschikt is aan de gebruiker van het perceel en diens bekendheid; een oud voorbeeld hiervan aan de Graaf Wichmanlaan 25.

Een klassiek, uithangend en kwetsbaar cijfer 3 is nog te vinden op de Nassaulaan, maar inmiddels zwevend, niet meer passend bij de omringende bebouwing

Geheel één met de architectuur is het mooie nummer 30 op de Bilderdijklaan; in hout gesneden en zorgvuldig in de verf een sieraad van het voordeurkozijn.

Meer grappig dan functioneel is de huisnummering in het dak van de Batterijlaan 39 op de kruising met de Meulenwiekelaan: contrast is er door de dakpannen van verschillende kleur, maar of het vanaf de hier doodlopende straat nu altijd zichtbaar is, kun je je afvragen.

Hoe moeilijk zelfs gewone cijfers dikwijls zijn vanuit een typografisch oogpunt, is o.a. te zien aan de P.A. de Genestetlaan nr. 37, die 7 dat gaat nog wel, maar pas bij de 3 ontdek je dat dit cijfer uiteindelijk toch niet bestaat uit twee gelijke bogen. Wat doet het ertoe: verwarring is uitgesloten.

Ook decennia terug was het maken van een treffende 3 niet makkelijk, zoals te zien is op Hooftlaan nr. 13.

Vrijheid in vormgeving biedt echter met een beetje creativiteit zoveel meer mogelijkheden: heel goed vind ik als voorbeeld het huisnummer 3 aan de Nieuwe 's-Gravelandseweg.

Een voor velen klasiek uitgangspunt is dat vormgeving de functie moet volgen (=ondersteunen). Dikwijls past daarbij ook dat er een zekere vormkundige verwantschap is tussen een vorm en de vormgeving van de omgeving waarin het object zijn doel heeft. Een in mijn ogen opvallende 'mismatch' is te vinden aan de Amersfoortsestraatweg.

Daar verscheen een tiental jaren geleden in één bouwproject drie imposante villa's in een tamelijk klassiek en rustieke stijl. Helaas heeft waarschijnlijk de projectontwikkelaar zich nog net wel met de hekken beziggehouden, maar niet meer met de huisnummers. Terwijl de bebouwing zo'n zichtbare eenheid vormt, wijken de nummers in vorm bijna pijnlijk af. Met alle respect voor ieders vrijheid, maar ik knap af op willekeur die meer duidt op vrijheid dan op inzicht en respect voor de omgeving.

Over de noodzaak van contrast zijn hiervoor al opmerkingen gemaakt; door de bewoners als bedenkers van een te kiezen vorm voor een huisnummer is die keuze kennelijk soms erg moeilijk. Duurzaam materiaal als brons contrasteert nu eenmaal niet goed met baksteen op de achtergrond, zoals te zien is aan de Driestweg

Maar ook roestvrij geborsteld staal doet het wel eens wat minder goed, zeker als de opstelling bijna tussen de haag op bodemniveau is, aan de Brediusweg, waar het wegprofiel en de verkeersdrukte toch al weinig mogelijkheid bieden tot rustig zoeken en vinden.

Mooie  cijfers op de Lothariuslaan, technisch prachtig gemaakt;: jammer dat ze zo vaak verscholen zitten achter geparkeerde auto's.

Ook op de H.A. Lorentzweg meer liefkozend gekozen cijfers: bijna jammer van de contrasterende schroeven, maar dat is een detail.

Als hulpmiddel bij het zoeken en vinden moet het alleen gaan om de kern van  de informatie; bij huisnummer dus het getal. In dit quasi-klassiek vormgegeven bordje aan de Vondellaan is de witte sierrand dus eigenlijk al verstorend omdat deze te dicht op de cijfers is geplaatst.

Die kunst van duidelijkheid verstonden we vroeger ook al zoals aan de Kapelstraat goed is te zien

Dat overdaad ook schaadt, maakt de Albrechtlaan duidelijk.

Net zoals op de Lorentzweg 13 het ook teveel van het goede kan zijn.

Hoe anders en duidelijk is de boodschap op de Nachtegaallaan 58; niet te missen!

Als liefhebber van zowel klassiek geschoolde typografie als van afgewogen functionaliteit, heb ik het heel vaak niet zo op met 'kunstnijverheid' van eigen handen. Ook al is er niet veel fout aan het huisnummer 76 aan de Voormeulenweg.

En wie bepaalt er nu ook wat 'fout' is? Ik veroorloof mij dat niet, al lijkt het er misschien af en toe wel op.

Aan de Eikenlaan is een cijfer 7 te vinden, werkelijk uit één stuk. Maar niet echt een geheel met de architectuur of stijl van de buitenlamp.

Opvallend op het smalle kozijn aan de Generaal de la Reylaan het uit de hand geschilderde huisnummer 8.

Minstens zo opvallend is het houtzaagwerk aan de Hooftlaan 8

De balans tussen functie en vorm leidt ook dikwijls tot iets dat maar korte tijd 'in de mode' is, zoals op de Meerweg 8 is te zien; ook hier een schril en bijna onbegrijpelijk contrast met de architectuur van het pand.