Bussums Historisch Tijdschrift 27/3 (december 2011) pag. 11-12
 

Wim Leenderts, de boekverkoper

Rens Muller

Klik hier voor de pdf van dit artikel

Onderstaande illustraties zijn aanklikbaar voor een vergroting.

Door zijn karakteristieke loopje – het gevolg van een mislukte operatie in zijn jeugd – en door z’n al even karakteristieke baardje is Wim Leenderts (72) een bekende verschijning. De meeste Bussumers zullen hem ook herkennen als de boekverkoper van de Bussumse Boekhandel.

Bussumse Boekhandel na verbouwing in 1980

Het is nu bijna niet meer voor te stellen, maar er was een tijd dat Bussum maar liefst zeven boekhandels telde. Zo was er een winkeltje in de Spiegelstraat – beter bekend als Huismoeder Schrik – waar onder meer in boeken werd gehandeld. Net als bij het reisbureau aan de Landstraat. Ook op de Brinklaan en de Havenstraat (Bruna) waren boekenwinkels gevestigd. En dan vergeten we bijna Blommestein (achter het Oude Raadhuis) en het winkeltje op de hoek van de Kapelstraat (waar jaren later zich antiquariaat Carpinus vestigde). Boekhandel Los was er vanzelfsprekend. En natuurlijk de Bussumse Boekhandel.

De winkel aan de Vlietlaan was tot 1994 dé plek voor de ware boekenliefhebber. Een noodgedwongen sluiting maakte een einde aan 82 jaar boekengeschiedenis. Van die 82 jaar kleurde Wim Leenderts er 35. Als negentienjarige maakte hij op 1 februari 1959 zijn entree bij de Bussumse Boekhandel. “Ik had een baan bij een handelaar in tabak in Amsterdam. Maar door de politieke spanningen met Indonesië kwam de klad in de tabakshandel. Ik moest noodgedwongen een andere baan zoeken. Omdat ik iets wilde doen wat ik leuk vond, belandde ik bij de boekhandel. Lezen was en is nog steeds mijn passie”, vertelt Leenders in zijn appartement in Bussum.

	Leenderts (met baard) aan het werk. Eigenaar Joop van Gool gebogen over de kassa. Jaren ‘80

Omringd door overvolle boekenkasten (“ik schat dat ik hier meer dan drieduizend boeken heb staan”) haalt hij herinneringen op aan zijn werkzame leven tussen de boeken. “Ik werd door directeur Lu Jensma binnengehaald als de opvolger van verkoopster Winnie Klasema. Zij was voorbestemd om haar vader (de vermaarde banketbakker) op te volgen en verliet om die reden de Bussumse Boekhandel.” De band tussen Klasema en de Bussumse Boekhandel bleef de jaren daarna overigens gewoon bestaan: Leenderts werd als jongste verkoper elke dag naar de banketbakkerszaak op het Stationsplein gestuurd om gebak te halen voor de clientèle van de boekhandel.

De winkel aan de Vlietlaan werd in die tijd dagelijks bevolkt door vijf man personeel. “Behalve directeur Jensma en mijn persoon, werkten er ook boekhouder Wim Veltman en de dames Wijsman en Saalborn. Mevrouw Saalborn was de schoonzus van de beroemde acteur Louis Saalborn. Haar man Arnold was leraar op de Gooische HBS. Ik was met afstand het jongste personeelslid. Omdat ik ook door de oudere klanten graag serieus genomen wilde worden, liet ik mijn baardje staan.”

Leenderts liep elke dag van het ouderlijke huis aan de Potgieterlaan naar de Vlietlaan. Twintig jaar lang. Totdat hij in 1979 zijn huidige flat aan de Slochterenlaan betrok. “Men kon mij uittekenen op mijn dagelijkse wandelingen op de Brediusweg. Gelukkig kreeg ik regelmatig een lift aangeboden van de taxichauffeurs van autobedrijf Van Meurs. Van Meurs was destijds bij ons om de hoek gevestigd op de Generaal de la Reylaan.”

Wim Leenderts, de dramaturg

Naast zijn baan als boekverkoper, is Wim Leenderts bijna vijftig jaar actief geweest als dramaturg bij diverse toneelgezelschappen. Als twintigjarige koos hij al de te spelen stukken bij Willem de Zwijger, de Naardense toneelclub waar zijn ouders speelden.
In 1964 maakte hij de overstap naar het gerenommeerde gezelschap De Plankeniers met een eigen theater in de vroegere modelboerderij Oud-Bussem aan de Flevolaan in Huizen. Na acht jaar verliet hij dit gezelschap om dramaturg te worden van het Goois Miniatuur Theater (GMT). Deze Bussumse toneelgroep speelde eerst zijn voorstellingen in het oude politiebureau aan de Huizerweg om later neer te strijken in een voormalig gymlokaal van de Vondelschool. In 2006 werd het GMT opgeheven en stopte Leenderts als dramaturg. Naar eigen schatting heeft hij aan meer dan 240 toneelproducties meegewerkt.

In tegenstelling tot nu, namen uitgevers vroeger de moeite om zelf om hun fondsen onder de aandacht van de boekverkopers te brengen. De vermaarde én beruchte uitgever Geert van Oorschot kwam een paar keer per jaar met zijn Amerikaanse bolide bij de Bussumse Boekhandel voorgereden. “Van Oorschot was een geval apart. Geen enkele boekverkoper was bestand tegen zijn enthousiaste verkooppraat. Ook ik niet. Ik herinner me nog goed dat hij het verzameld werk van Herman Heijermans kwam aanprijzen. Door mijn werk bij toneelgezelschap De Plankeniers (zie kader) had ik meer met toneel dan de gemiddelde boekverkoper. Om die reden tekende ik dan ook in voor 25 exemplaren van Heijermans’ verzameld werk. Maar dat was voor Van Oorschot nog niet genoeg. Hij pakte me aan alle kanten in en verliet de winkel met een order voor 100 exemplaren. Mij en Jensma ontredderd achterlatend. Gelukkig wist ik de boeken allemaal te verkopen. De beloning van Van Oorschot voor deze puike prestatie was ernaar. Hij nodigde me uit voor een galavoorstelling van Heijermans’ De Meid in de Stadsschouwburg in Amsterdam. Bij die gelegenheid riep hij me uit tot de beste boekverkoper van Nederland.”

Wim Leenderts bij zijn boekenkast. 2011. ( foto F. de Groot)

Leenderts had veel (bekende) klanten die zich alleen door hem van boekenadvies wilden laten voorzien. “Hans Velu, jarenlang CDA-fractievoorzitter en pr-directeur van de toenmalige NMB Bank, kwam elke zaterdag naar de winkel. Dan had ik een hele stapel boeken voor hem klaargelegd en die nam hij ongezien mee. Net als trouwens Nel Noordzij, de Bussumse schrijfster. Dat waren gouden klanten voor de boekhandel.”

Nadat Jensma de Bussumse Boekhandel in 1980 verliet en plaatsmaakte voor de Brabander Joop van Gool, werd de winkel grondig verbouwd. Jaren van voorspoed volgden. Nog meer dan de jaren voorheen werd de winkel aan de Vlietlaan een plek waar regelmatig schrijvers van naam en faam zich meldden. “Ik herinner me dat bij een bezoek van Adriaan van Dis de fans in rijen voor de winkel stonden. Ook mensen als Hella S. Haasse en Theun de Vries genoten grote populariteit.” Dat deze beroemde auteurs Leenderts zeer serieus namen, blijkt als hij boeken van hen uit de kast haalt met daarin persoonlijke boodschappen voor hem. “Ik kon het inderdaad goed vinden met de meeste schrijvers. Ach, ze hadden er natuurlijk ook belang bij dat ik enthousiast was over hen.”

Aan zijn arbeidzame leven bij de Bussumse Boekhandel kwam in 1994 abrupt ten einde toen Van Gool hem meedeelde dat de winkel ging sluiten. “We dachten als personeel dat het goed ging met de winkel, maar dat was niet het geval. Na 35 jaar me met ziel en zaligheid voor de firma ingezet te hebben, was dit toch wel een onheilstijding voor me. Daar sta je dan, 55 jaar en zonder baan.” Een nieuwe baan in een andere boekhandel is er niet meer van gekomen. Boeken verkopen heeft Leenderts tot voor kort nog wel gedaan. Op Koninginnedag in Bussum was hij elk jaar te vinden in de marktkraam van de Lions Club Huizen. “Ik heb me jarenlang ingezet voor deze club. Uiteindelijk is er maar een ding wat ik goed kan en dat is boeken verkopen.”

Rens Muller was van 1989 tot 1990 collega-boekverkoper van Wim Leenderts bij de Bussumse Boekhandel. Hij is nu hoofdredacteur van Veronica Magazine.