Heelal
In mijn jeugd in Bussum, wisselden de huizen in de buurt, maar weinig van eigenaar. Als mensen vertrokken was dat om dat ze zwaar bejaard waren en naar een bejaardenhuis verhuisden òf ze kwamen te sterven in het huis waarin ze al die tijd gewoond hadden. Naast ons woonde een echtpaar zonder kinderen. Ze verhuisden naar een appartement en het huis kwam te koop te staan.
Na enige tijd vestigde zich naast ons een gezin met twee kinderen, waarvan de oudste een jongen van mijn leeftijd bleek te zijn. Het waren aardige mensen en met Hans, zo heette mijn buurjongen, deelde ik mijn belangstelling voor de natuur. Daarnaast was het gezin heel muzikaal en op de grote vleugel die in de kamer stond, liet Hans regelmatig zijn kwaliteiten als pianist horen. Bij “Toonkunst”, een bekende Bussumse muziekschool ‘over het spoor’, sleep hij verder aan zijn muzikale kunnen. Ik was wel een beetje jaloers op hem, als ik hem ogenschijnlijk zonder moeite, mooi op de piano hoorde spelen. Ik kwam met mijn blokfluit niet zo ver en misprijzend noemden mijn zusters het instrument dan ook: mijn jammerhout.
Het was ‘s zomers een genot als Hans speelde en de openslaande deuren bij hem open stonden. Soms deed ook een vriend op een viool mee. Dan genoten we in ònze tuin ook van Debussy, Mozart enz. Een kamerconcert in de open lucht !
Een andere belangstelling van mijn buurjongen was sterrenkunde. Samen met zijn vader en opa, beide technisch zeer bekwaam, bouwde hij een enorme sterrenkijker. Het apparaat leek op een soort raketwerper op een standaard. De grote buis, die zeker een doorsnede had van 20 cm, was voorzien van spiegels, die het beeld waarneembaar maakte, via een oculair aan de zijkant van de buis. Het geheel werd in de achtertuin opgesteld en nadat ik plaatjes in een boek had kunnen bewonderen van o.a. Saturnus, Mars , Jupiter en Orion en niet te vergeten de Maan , werd ik uitgenodigd die hemellichamen eens ècht, door zijn kijker te gaan zien! Dat moest bij een onbewolkte, heldere nacht gebeuren en daarop werd gewacht.
Ik herinner me nog dat het erg koud maar mooi helder was, op de nacht dat ik voor het eerst in mijn leven door een sterrenkijker keek. Een geweldige ervaring! Als je b.v. naar de maan keek en door de kijker de kraters erop bewonderde, viel op dat de maan snel uit beeld verdween. Hans legde mij uit dat het veroorzaakt werd, door het draaien van de aarde en vol trots werd een soort klokwerk aangezet die de kijker meebewoog met de sterrenhemel. Wat Copernicus eeuwen daarvoor had beweerd werd mij toen pas echt duidelijk. Nooit zal ik die koude nacht vergeten, waarbij we samen tuurden door de sterrenkijker en ik besefte, dat ik in Bussum, maar een klein, nietig stofje was in het heelal.
Ons vakantiehuisje bevindt zich in een ‘Triangle noir’ binnen Frankrijk. Doordat er géén lichtvervuiling is kunnen we in een heldere nacht de sterrenhemel en de melkweg prachtig zien. Dan denk ik weer aan die nachten waarbij ik met mijn buurjongen bij de sterrenkijker stond en ik besefte dat ik maar een nietig schepsel was. Wat zou de “Opperbouwmeester des Heelals” ons op de aarde bij Bussum nog gaan bieden? Hans werd geen concertpianist noch sterrenkundige. Hij studeerde af in landschapsarchitectuur, in Wageningen. Ik werd docent aardrijkskunde in het Middelbaar Onderwijs.