Skip to main content
Bussums Historisch Tijdschrift, jaargang 35, nummer 1 (mei 2019), pag 39-42

Bommen op het Brediuskwartier

Margreet de Broekert

Klik hier voor de PDF versie van dit artikel
De afbeeldingen zijn aanklikbaar voor vergroting 

       
 
Duitse soldaten voor hotel Jan Tabak, 1943

n maart 1945, kort voor het einde van de Tweede Wereldoorlog, werden het Brediuskwartier en omgeving tot tweemaal toe opgeschrikt door bombardementen op twee gerenommeerde hotels: het Bosch van Bredius (Naarden) en Jan Tabak (Bussum). Over het bombardement van 21 maart 1945 op hotel Bosch van Bredius is veel geschreven, over het bombardement op hotel Jan Tabak, slechts negen dagen later, veel minder. Toch vielen ook daarbij onschuldige burgerslachtoffers, namelijk in de nabijgelegen Bosboom Toussaintlaan en op de Rijksweg.

A.L.G. Bosboom Toussaintlaan

De Bosboom Toussaintlaan telde omstreeks 1940 vijftien villa’s. Onder de bewoners een aantal bekende namen: Klaas van Meurs (grondlegger van de Golfkartonfabriek Van Meurs), J.W.L.M. Bredius, accountant Paul Nassette en de joodse familie Goudeket-Philips. Mevrouw Goudeket had in die tijd onder haar meisjesnaam Marianne Philips al een aantal succesvolle romans en novellen op haar naam staan. Het gezin verhuisde in 1941 naar Naarden, dook in 1943 onder en ontsnapte ternauwernood aan de gaskamers. 

Hotel Bosch van Bredius

Vlakbij de Bosboom Toussaintlaan bevonden zich de hotels Jan Tabak en Bosch van Bredius. In beide hotels en een aantal omliggende villa’s was begin 1945 het stafkwartier van het 25ste Duitse Leger ondergebracht. De spionageorganisatie van het verzet had de Engelse legerleiding in Londen hier zeer nauwkeurig over gerapporteerd door middel van een gedetailleerde schets van de omgeving van de twee hotels, die op microfiche via Zwitserland naar Engeland was verstuurd.

      
 
Het bombardement van 21 maart 1945, met voltreffers
op hotel Bosch van Bredius en de woning van Bouvy
en de RK Begraafplaats

Op woensdag 21 maart 1945 besloot men vanuit Londen met jachtbommenwerpers de luchtaanval op het hotel uit te voeren. Het hotel kreeg de volle laag en veranderde binnen een paar seconden in een brandende puinhoop. Twee bewakers werden dodelijk getroffen. Maar de bevelvoerende generaal was met een deel van zijn staf kort daarvoor naar Bilthoven vertrokken. Het verzet had dat wel gesignaleerd, maar dat bericht kwam te laat aan in Londen.

       
De villa van de familie Bouvy na het bombardement
  

Helaas kwamen er bij dit bombardement ook bommen elders neer. De twee-onder-een-kap woningen van het gezin Bouvy en het echtpaar Blankenberg aan de Hinloopenlaan werden zwaar getroffen.

Het gezin van Jan Bouvy, directeur van de Muidense Zoutfabriek N.V. J.J. Bouvy en Zoon, was die ochtend bij het geluid van naderende vliegtuigen in de stookkelder onder in het huis gedoken. Volgens ooggetuigen miste de eerste bom zijn doel, het hotel, en verpletterde het huis van de Bouvy's. Vader Jan, met de acht maanden oude baby Pauline in zijn armen, zijn kinderen Irene en Jan, de vader van zijn vrouw Fietje en de huishoudster Annie en twee onderduikers kwamen om in de kelder. Moeder Fietje en haar vierjarige dochtertje Leontien overleefden het bombardement doordat ze werden bedolven onder een berg aardappelen.
Ook de buren van de familie Bouvy, het oudere echtpaar Blankenberg, overleefden het niet. Zij werden dood onder de trap gevonden.  

Hotel Jan Tabak

Op Goede Vrijdag 30 maart 1945 moest ook hotel Jan Tabak eraan geloven. Londen had besloten dat dit Bussumse hotel moest worden vernietigd, vanwege de Duitse ‘gasten’.

       
 
Het gehavende hotel Jan Tabak na het bombardement

Het oorverdovende lawaai van laagvliegende vliegtuigen maakte dat veel Bussumers die 30ste maart dekking zochten. De familie Van Meurs had, zoals meer buurtgenoten, in hun grote tuin aan de Bosboom Toussaintlaan 6 een schuilkelder laten bouwen. Mevrouw Van Meurs (55) vluchtte met zoon Jan (25), overbuurvrouw mevrouw Nassette (51) van nummer 9, haar dochter Maja (17) en de dienstbode Willemijntje van Zijl (19) die middag deze schuilkelder in. Zoon Robert Nassette lag tegen de garagedeur van hun woning te wachten op de komst van zijn vader.

 
Het beschadigde toegangshek van de Oude Begraafplaats
aan de Amersfoortsestraatweg
         

Net als bij hetbombardement op hotel Bosch van Bredius raakten de afgeworpen bommen niet alleen hotel Jan Tabak, ook de vlakbij gelegen begraafplaats kreeg het zwaar te verduren. De aanblik van de omgewoelde graven was volgens ooggetuigen macaber. Een van de spijlen van het toegangshek van de Oude Begraafplaats Naarden draagt nog de sporen van de inslag van granaatscherven.

Maar veel erger was dat de schuilkelder van Van Meurs een voltreffer kreeg. De ravage was onbeschrijfelijk. De lichaamsdelen van de vijf slachtoffers lagen, onherkenbaar verminkt, verspreid in de tuin. Op handkarren werden de kisten met de stoffelijke resten overgebracht naar het lijkenhuisje van het Diaconessenhuis te Naarden. Voor de ooggetuigen, onder wie vader en zoon Nassette, een trauma, waar zij nadien nooit over hebben kunnen praten. Ook twee jonge vrouwen, die op de Rijksweg fietsten, kwamen om: kamermeisje Johanna van den Oever (20) uit Baarn en dienstmeisje Petronella Snel (24) uit Huizen.
Hotel Jan Tabak liep flinke schade op. Vijf families waren in diepe rouw gedompeld. Net als negen dagen daarvoor het geval was geweest bij hotel Bosch van Bredius, bleken de Duitsers Jan Tabak al te hebben verlaten.

Zo kreeg het Brediuskwartier aan het einde van de Tweede Wereldoorlog nog twee grote, achteraf gezien zinloze klappen te verwerken. Achttien onnodige slachtoffers, onder wie veel jonge mensen. Maar na bijna vijf jaar oorlog was er niet veel aandacht voor deze drama’s.

          
Grafstenen van de families Van Meurs en Nassette, met de namen van de slachtoffers van het bombardement van 30 maart 1945          

 

Bronnen

Met dank aan de heer Roel Kremer, die ons er op wees dat er zo weinig aandacht is besteed aan het bombardement op Jan Tabak op 30 maart.